Er worden drie hoofdtentoonstellingen georganiseerd: De Hollandse Waterstad, Polders en Mare Nostrum. De tentoonstellingen De Hollandse Waterstad en Polders behandelen één van de meest kenmerkende thema’s in de Nederlandse geschiedenis: de constante strijd die werd geleverd voor het winnen van land op het water en de gevolgen hiervan voor de steden en het landschap.
Mare Nostrum behandelt één van de opmerkelijkste aspecten van globalisatie: de opkomst van het massatoerisme gericht op de aanwezigheid van water. De tentoonstelling spitst zich vooral toe op de kustgebieden van landen met een gematigd of subtropisch klimaat. Deze kusten zijn de afgelopen eeuwen, decennia of soms pas enkele jaren een geliefde bestemming geworden voor vakantiegangers en ‘overwinteraars’. Sinds zijn ontstaan in het 19de-eeuwse Engeland, heeft het kusttoerisme zich langzamerhand over de hele wereld verspreid, met diverse gevolgen voor de lokale cultuur, ecologie, economie en politiek.
Mare Nostrum is de meest internationale tentoonstelling van de biënnale. Landen over de hele wereld leveren er een bijdrage aan. Tijdens het openingsweekend worden de projecten van de gastcuratoren toegelicht in een colloquium. Ook Vlaanderen werd voor dit onderdeel gevraagd een bijdrage te leveren. Het VAi coördineert de Vlaamse inzending en treedt op als gastcurator. Naast de situering van de bestaande ruimtelijke en maatschappelijke context van de Belgische kust, aan de hand van fotografie, nodigde het VAi twee ontwerpteams uit om een aspect van het verhaal uit te werken.
De Belgische Atlantic Wall scheidt bijna ononderbroken de zee van het polderlandschap. Met de kustbaan en de kusttramlijn als dragers, werden de 67 km Belgische kust onderworpen aan een overheersende toeristische exploitatie. Gedreven door speculatie, privaat initiatief en pragmatisme, transformeerde de Belgische kust tot een langgerekte, maar uiterst smalle, stedelijke entiteit. De druk van het exclusief wonen, (massa)toerisme, vrije tijd en recreatie op deze bandstad en op het achterliggende landschap neemt steeds toe. Agrarisch toerisme, vakantiedorpen en landschapsrecreatie veroveren beetje bij beetje het hinterland. Maar ook de zee is potentieel ontginningsgebied. Seascaping doet zijn intrede. Een integrale ruimtelijke aanpak van zowel de stedelijke als de natuurlijke landschappen dringt zich op.
De ontwerpers van het GAUFRE-onderzoeksteam van het Maritiem Instituut van de Universiteit Gent, presenteren als onderdeel van de tentoonstelling een ‘Atlas van de zee'. Aan de hand van een reeks kaarten van de Noordzee wordt de ontwerpvraag van de tentoonstelling gesitueerd. De nieuwe kijk op de problematiek, vanuit een wetenschappelijke analyse van de Noordzee, is verrassend. De consequenties voor het ruimtelijk denken zijn bijzonder verhelderend. De visie van het GAUFRE-team verantwoordt de keuze om de aandacht voor een ruimtelijk project te verschuiven van het land naar de zee.
Met de zee als hoofdrolspeler en de bescherming van de kust als thema, zal de vrije associatie van ontwerpers FLCextended, rekening houdend met de maritiem-landschappelijke aspecten van de zee, een ruimtelijke scenario voorstellen. De kustverdediging is voor de toekomst één van de belangrijkste uitdagingen. Niet alleen moet de economische slagkracht van de havens worden gevrijwaard, tevens dient men zorgzaam om te springen met de culturele en maatschappelijke belevingswaarde van de Belgische kust en de bijzondere relatie tussen mens en zee.
Op dinsdag 14 juni stelt het VAi het project in België voor naar aanleiding van PRAKtijk FORUM 2005 in het Casino Kursaal te Oostende.
Meer informatie over de Noordzee en de Belgische Kust
Indien u meer wilt weten over de Noordzee en de Belgische Kust, klik dan via dit overzicht door naar websites die aansluiten bij het thema van deze tentoonstelling.
De Hollandse Waterstad – Mare Nostrum
Las Palmas, Wilhelminakade 66-68, Rotterdam
Polders
NAi, Museumpark 25, Rotterdam
Deze tentoonstelling kwam tot stand met de steun van de Vlaamse minister van Cultuur, Jeugd, Sport en Brussel.