hero-image
Topstuk Vlaamse Gemeenschap, Frans Van Dijk en Jean-Jacques Winders, Ontwerp voor het Museum voor Schone Kunsten in Antwerpen – doorsnede, 1883. Foto © Studio Bernaerts
PERSBERICHT
Vlaamse overheid verwerft originele plannen KMSKA

Tijdens een veiling op 11 oktober in veilinghuis Bernaerts kochten het Vlaams Architectuurinstituut en het KMSKA een reeks originele plannen en correspondenties van de hand van Frans Van Dijk en Jean-Jacques Winders, de architecten van het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten van Antwerpen (KMSKA). De twee instellingen deden dat in opdracht van de Vlaamse overheid. De aankoop kadert in het Topstukkendecreet, waarmee Vlaanderen roerend cultureel erfgoed van uitzonderlijk belang wil beschermen.

Frans Van Dijk en anderen, Schetsen, tekeningen en archivalia over het ontwerp en latere verbouwingen van het Museum voor Schone Kunsten in Antwerpen, 1884-1925. Foto © Studio Bernaerts
Frans Van Dijk en anderen, Schetsen, tekeningen en archivalia over het ontwerp en latere verbouwingen van het Museum voor Schone Kunsten in Antwerpen, 1884-1925. Foto © Studio Bernaerts
Frans Van Dijk en anderen, Schetsen, tekeningen en archivalia over het ontwerp en latere verbouwingen van het Museum voor Schone Kunsten in Antwerpen, 1884-1925. Foto © Studio Bernaerts
Unieke artefacten van ontwerpproces KMSKA
nalatenschap architect Frans Van Dijk

Op 11 oktober werd in veilinghuis Bernaerts een uniek geheel van archieven over de bouw van het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten van Antwerpen (KMSKA) geveild. De 12 loten (159-170) komen voort uit een privé-archief, de nalatenschap van Frans Van Dijk, die samen met Jean-Jacques Winders het gebouw vanaf 1883 heeft ontworpen. De stukken omvatten onder meer de eerste ontwerpplannen en de correspondentie tussen het Antwerpse stadsbestuur als toenmalige opdrachtgever en de architecten.

 
"Het KMSKA is het grootste kunstmuseum van Vlaanderen en heeft een rijke verzameling van absolute topwerken, maar ook het gebouw spreekt uiteraard tot de verbeelding. Ik ben ontzettend blij dat we nu ook een reeks originele plannen van het museum en bijhorende correspondenties konden verwerven. Het zijn unieke en uitzonderlijke artefacten en getuigenissen van het ontwerpproces van dit iconische gebouw.”
- Jan Jambon, Vlaams minister van Cultuur
Frans Van Dijk en Jean-Jacques Winders, Ontwerp voor het Museum voor Schone Kunsten in Antwerpen – doorsnede, 1883. Foto © Studio Bernaerts
Frans Van Dijk en Jean-Jacques Winders, Ontwerp voor het Museum voor Schone Kunsten in Antwerpen – doorsnede, 1883. Foto © Studio Bernaerts
Uitzonderlijke cultuurhistorische en erfgoedwaarde
Frans Van Dijk en Jean-Jacques Winders, Ontwerp voor het Museum voor Schone Kunsten in Antwerpen – doorsnede, 1883. Foto © Studio Bernaerts

Stefaan Grieten, collectiebeheerder bij het Vlaams Architectuurinstituut: “De cultuurhistorische en erfgoedwaarde is niet alleen uitzonderlijk, maar ook veelzijdig. Een goed gestoffeerd privé-archief van een Vlaamse architect uit de 19e eeuw is zeer zeldzaam.” Volgens Grieten is het hoogst uitzonderlijk dat de combinatie van de correspondentie tussen architect en opdrachtgever, met presentatieplannen en inclusief de documenten van zowel de aannemer als onderaannemers in eenzelfde archief worden aangetroffen. Bovendien zijn zowel de plannen als de correspondentie in zeer goede staat.

Qua uitvoering is het geheel een hoogtepunt van de 19e -eeuwse bouwtekenkunst. Grieten: “Van Dijk en Winders waren als samenwerkende ontwerpers van het KMSKA verantwoordelijk voor één van de markantste architectuurcreaties van België in de 19e eeuw, dat tot ver buiten de landsgrenzen werd erkend. Het museum is vandaag nog steeds beeldbepalend voor de Antwerpse Zuid-wijk.”

 
"Het is heel uitzonderlijk dat deze stukken 140 jaar in het bezit van de familie van de ontwerper bleven. De veiling was een cruciaal moment in het traject van het archief. Vanuit het VAi zijn we zeer tevreden dat de Vlaamse Overheid zich engageerde om het belangrijkste deel van het archief in publiek bezit te krijgen. Doordat KMSKA en VAi de stukken in bewaring zullen nemen, blijft dit deel van het archief virtueel samen én kan het eindelijk ontsloten worden voor het publiek.”
- Sofie De Caigny, directeur Vlaams Architectuurinstituut
 
Hoogtepunt van de 19e -eeuwse bouwtekenkunst

Qua uitvoering is het geheel een hoogtepunt van de 19e -eeuwse bouwtekenkunst. Grieten: “Van Dijk en Winders waren als samenwerkende ontwerpers van het KMSKA verantwoordelijk voor één van de markantste architectuurcreaties van België in de 19e eeuw, dat tot ver buiten de landsgrenzen werd erkend. Het museum is vandaag nog steeds beeldbepalend voor de Antwerpse Zuid-wijk.”

Het Vlaams Architectuurinstituut is bijzonder verheugd met de aanwerving en vindt de stukken onmisbaar voor de culturele biografie van Vlaanderen. Het instituut benadrukt dat deze archiefstukken in die mate waardevol zijn dat ze in aanmerking komen voor de status van topstuk.

Zicht brug Rijswijcklaan foto Eline Ros 20 VIERKANT
Zicht brug Rijswijcklaan foto Eline Ros 20 VIERKANT
Perscontact
Vlaams Architectuurinstituut

Egon Verleye - pers & communicatie
M +32 486 21 17 74
E egon.verleye@vai.be

Instagram   Facebook   LinkedIn YouTube
Jan Van Rijswijcklaan 155
2018 Antwerpen
info@vai.be
T +32 (0)3 242 89 70
logo vlaanderen
Structurele partners
DE SINGEL A+ Architecture in Belgium Reynaers Aluminium Bulo Cosentino Febelcem forster Stone Wienerberger
Deze gratis nieuwsbrief wordt uitgegeven door het Vlaams Architectuurinstituut. Doorsturen naar geïnteresseerden is toegestaan. U ontvangt deze nieuwsbrief omdat u eerder opgaf dat u op de hoogte wenste te blijven van de initiatieven van het Vlaams Architectuurinstituut of omdat een kennis hem naar u doorstuurde. Voor deze nieuwsbrief worden betrouwbare bronnen gebruikt. De uitgever is niet verantwoordelijk voor oneigenlijk gebruik door derden. Het Vlaams Architectuurinstituut is niet verantwoordelijk voor eventuele weergave van foute informatie. Het VAi behoudt het recht de gemelde informatie al dan niet te publiceren in de nieuwsbrief. Het VAi geeft de beschikbare informatie door, maar claimt geen volledigheid.