BWMSTR Label. Construct, ruimte voor verandering

Weg van de maatpak-architectuur

De coronapandemie toont hoe snel de organisatie van wonen en werken kan veranderen. Een kantoor zou morgen misschien beter een woongebouw of school zijn, of andersom? Wat betekent klimaatverandering voor de gebouwde omgeving? Áls we nog nieuwe gebouwen maken, dan kunnen we maar beter zorgen dat ze een lange levensduur hebben. Gebouwen met een overmaat aan constructie en ruimte zijn volgens BULK architecten het meest geschikt om veranderingen in gebruik op te vangen. Ze bieden een raamwerk voor een circulaire bouweconomie.

Hoe kunnen architecten, ingenieurs, bouwheren, ontwikkelaars, aannemers en overheden bijdragen aan het creëren van een meerwaarde op lange termijn? In Construct gaat BULK op zoek naar handvaten voor een veranderende praktijk.

Cadix B6

Eind 2019 dient BULK architecten een voorstel in als antwoord op een ontwerpwedstrijd van AG VESPA voor een multifunctioneel kantoorgebouw B6 in de Cadix-wijk in Antwerpen. Opvallend aan de ontwerpopgave is het beknopte programma van eisen dat eerder zones dan ruimtes definieert en een gedetailleerde technische nota met een voorzet voor een staalstructuur voorziet. Cadix B6 moet open staan voor verschillende functies en invullingen van ruimtes en tegelijk robuust genoeg zijn om toekomstige verbouwingen en toevoegingen te accommoderen. Voor BULK is dit project de accelerator voor hun onderzoek naar robuuste gebouwen en hun rol in een alsmaar sneller veranderende stad. Construct ziet het levenslicht. Het Bouwmeester Label dat BULK ontvangt, vormt de stimulans om het thema verder uit te diepen.

Een matrix voor robuuste open gebouwen

Naast Cadix B6 selecteert BULK elf verschillende gebouwen in Vlaanderen, Brussel en Nederland waarbij de structuur veranderingen in invulling en gebruik kan dragen doorheen de tijd. Archiefonderzoek en plaatsbezoeken leggen de basis voor een matrix waarin de 11 cases een plek krijgen. De matrix duidt per case een aantal lagen aan die zowel constructie-elementen als de impact van gebruik belichten. Deze lagen vormen samen een basismodel voor een robuust open gebouw.

BAT-fabriek, Molenbeek

In de voormalige BAT-fabriek uit 1925 werden nog tot 2001 sigaretten gemaakt. Daarna werd Brussel eigenaar van het complex. De stad nam Assar Architects in de arm om het te verbouwen tot een woon- en werkgebouw. De voormalige fabriek stond op een enclave in de wijk. Ook vandaag nog torent ze uit boven de kleine rijwoningen in de buurt.

FOMU, Antwerpen

In 1911 liet het Blauwhoedenveem uit Amsterdam een monumentaal pakhuis optrekken in een compact bouwblok bij de Scheldekaaien en Zuiderdokken. Na het dempen van de dokken, eind jaren zestig, verloor het pakhuis zijn functie. In 1986 werd het grondig verbouwd tot het fotomuseum FOMU.

Het Industriegebouw, Rotterdam

Het Industriegebouw in Rotterdam biedt ook vandaag nog onderdak aan bedrijven die er ateliers, winkels of kantoren huren. Doorheen de decennia werd het stevig verbouwd en verwaarloosd. De huidige eigenaar probeert het monument stap voor stap in ere te herstellen, zonder daarbij alle wijzigingen terug te draaien.