Het schoolgebouw kent een rijke geschiedenis. Het archetype van de school zoals we die vandaag kennen, ontstaat echter pas in de loop van de 18de eeuw. Er verschijnt een herkenbare architectuur met een karakteristieke ruimtelijke indeling, afgestemd op de verschillende schoolactiviteiten. In België krijgt de scholenbouw vooral vanaf de 19de eeuw ruime aandacht. Nieuwe inzichten en ideeën verschijnen in schooltraktaten, reglementen en wetgevingen. De vrijheid van onderwijs wordt vastgelegd in de grondwet. Tegelijkertijd neemt het aantal scholen explosief toe en vertaalt de rivaliteit tussen vrij en officieel onderwijs zich in verschillende bouwstijlen.
In de 20ste eeuw blijven pedagogische inzichten en wettelijke richtlijnen de schoolarchitectuur in België bepalen. Ideologische tegenstellingen verdwijnen geleidelijk naar de achtergrond. Opdrachtgevers en architecten laten zich inspireren door de toen gangbare traditionalistische en modernistische tendensen. Vormgeving, inplanting en functionaliteit gaan daarbij hand in hand. Vandaag is de school niet langer een gebouw dat het onderwijsgebeuren op een optimale manier organiseert. De school is een leefomgeving waarbij er behalve voor het leren ook plaats is voor het gemeenschapsleven.
"In het spreken over de school merken we een belangrijke verschuiving. De school wordt niet langer beschouwd als een ideale wereld - een goed geregelde, gesloten leefgemeenschap die zich modelleerde naar het kloosterleven - maar steeds meer als een plek die de maatschappelijke complexiteit in zich opneemt."‐ Maarten Van Den Driessche over de recente ontwikkelingen in "School in de stad" uit 2012
Pieter Jan August Dens, Koninklijk Atheneum in Antwerpen, 1882-1884
Karel Toen, gemeentelijke kleuterschool in Antwerpen (Wilrijk), 1910
Walter Van Kuyck, Koloniale Hogeschool in Antwerpen, 1921-1923
Alfred Portielje en Jan De Braey, stedelijke basisschool in Antwerpen (Berchem), 1928
Alfred Portielje en Jan De Braey, stedelijke basisschool in Antwerpen (Berchem), 1928
Pol Berger, Provinciale Land- en Huishoudschool in Antwerpen (Deurne), 1923
Josse en Maurice Van Kriekinge, Hogere Zeevaartschool in Antwerpen, 1931-1933
Léon Stynen, wedstrijdontwerp Hogere Zeevaartschool in Antwerpen, 1929
Camille Bal en Ernest Lamot, Provinciale Technische Scholen in Boom, 1926-1930
Emiel Van Averbeke, Stedelijke Normaal- en Oefenschool voor jongens in Antwerpen, 1929-1931
Emiel Van Averbeke, Stedelijke Normaal- en Oefenschool voor jongens in Antwerpen, 1929-1931
Pierre Verbruggen, Hogere Zeevaartschool in Oostende, 1930
Stan Leurs, meisjesschool en klooster in Dessel (Witgoor), 1932
Handboek "Onderwijs en Scholenbouw" Antwerpen, 1931
Eduard Van Ballaer, ontwerp klaslokaal, 1931
Simon Van Craen, Sint-Jozefseminarie in Sint-Katelijne-Waver, 1933
Jean-Jacques Jacobs, wedstrijdontwerp Academie voor Schone Kunsten van Antwerpen, 1935
Jules De Munter, uitbreiding openluchtschool in Schoten, circa 1935
Eduard Van Steenbergen, Koninklijk Atheneum in Antwerpen (Deurne), 1936
Eduard Van Steenbergen, Koninklijk Atheneum in Antwerpen (Deurne), 1936-1940
Jozef Willems, Sint-Ritacollege en klooster in Kontich, 1936-1938
Joseph-Louis Stynen, Mère Jeanne-Instituut in Antwerpen, circa 1950
André Fivez, stedelijke kleuterschool in Antwerpen, 1952
Léon Stynen, Georges De Hens en Maurice Van Isacker, mijnbouwschool in Hasselt, circa 1954
Frans De Groodt, kleuterschool in Berlaar, 1954-1955
Frans De Groodt, kleuterschool in Berlaar, 1954-1955
Louis Clymans, Jozef Fuyen en Isidoor Van De Wiele, in samenwerking met De Coene, prefab klaslokalen in Antwerpen, jaren 1950
Jules Trenteseau, campus Ledeganck Universiteit Gent, 1959-1970
Léon Stynen en Paul De Meyer, Koninklijk Vlaams Muziekconservatorium in Antwerpen, 1963-1967
Paul Schellekens, academieontwerp universiteitscampus Antwerpen, 1964
Renaat Braem en Gui Nolf, kleuterschool in Antwerpen, 1963-1973
Carli Vanhout, Paul Schellekens, Lou Jansen en Rudi Schiltz, lagere jongensschool Sint-Victor in Turnhout, 1965-1970
Léon Stynen, Paul De Meyer en Paul Meekels, Peter Panschool in Saint-Gilles, 1956-1967
Edward Van Steenbergen, uitbreiding Koninklijk Atheneum van Antwerpen (Deurne), 1977-1978
Handboek van A.F. Van Bogaert, "Logica en actie in de scholenbouw", Brussel, 1972
bOb Van Reeth, uitbreiding Onze-Lieve-Vrouwecollege in Antwerpen, 1973-1976
Jul De Roover, rijksinternaat voor schipperskinderen In Antwerpen, 1973-1980Wil je graag ter plaatse een archief inkijken?
Dit kan in ons Archiefhuis:
Parochiaanstraat 7
2000 Antwerpen
maandag t/m vrijdag: 09:00u-17:00u
Enkel op afspraak via architectuurarchief@vai.be
32 (0)3 202 04 83
weekend en feestdagen: gesloten
zomersluit 2024: 15 juli t/m 26 juli
Het archief kan ook in groep bezocht worden. De aanvraag hiervoor gebeurt ten minste 3 weken op voorhand via architectuurarchief@vai.be.
Ben je opzoek naar een bepaald archief of dat ene archiefstuk uit de collectie? Duik dan in onze online inventaris.
Er is meer dan enkel de collectie van het VAi. Wij registreren al deze informatie voor jou in de Databank Architectuurarchieven.