Houtbouwatelier
Op een nieuw bedrijventerrein in het noorden van Gent realiseerde GAFPA het atelier van een aannemer die gespecialiseerd is in houtskelet- en houtmassiefbouw. Hij prefabriceert grote bouwelementen, zo niet hele gebouwen, die op de werf in een mum van tijd in elkaar gezet worden. De organisatie heeft met een kleine twintig medewerkers de gemoedelijke schaal van een uitgebreid familiebedrijfje. Werken met hout geeft uiting aan een uitgesproken ambitie om duurzaam te bouwen. Niemand zou er dan ook van opgekeken hebben als deze bouwheer het project in de richting van de eigen expertise had getrokken en voor zichzelf een houten structuur gebouwd – en misschien zelfs ontworpen – had.
Het ontwerp van GAFPA vertrekt opvallend genoeg juist van een betonnen structuur. Een uitgerekte U-vormige muur omarmt het hele project en biedt zowel architecturaal, structureel als qua brandveiligheid de robuuste beschutting voor de fabricatie van houten structuren binnenin. Met zijn meest gesloten kant schurkt het gebouw tegen de perceelsgrens aan. Zo zet het als het ware een stap opzij om de bezoeker binnen te laten. Een rij betonnen kolommen ritmeert de lange zijgevel: de opening van de U-vorm in het grondplan. Daarbinnen ensceneert een zorgvuldige compositie van hout-glaspanelen en royale openingen het zijdelingse binnenkomen van licht, materialen en mensen.
Een niet te missen opening leidt de bezoeker naar een royale overdekte buitenruimte. Tegen de betonnen achterwand brengen weggelaten dakpanelen daglicht in de kern van het gebouw. De omtrek van de dakopening wordt doorgetrokken op het vloerniveau als afbakening van een tuin, die zorgvuldig van bovenaf is uitgelicht. Vanuit de tuin bezetten veelkleurige klimplanten de betonnen achterwand. De rest van de ruimte is wel verhard en doet dubbeldienst als manoeuvreerruimte en collectieve buitenkamer. De dwarse gevels van hout en glas verspreiden het licht en de atmosfeer van de inpandige buitenruimte naar de rest van het gebouw. De buitenruimte vormt zo steeds het tastbare hart van het bedrijf. Dat juist het weglaten van stukken gevel, dak en vloer hiervoor aan de basis ligt, doet het ontwerp van GAFPA bedrieglijk moeiteloos lijken. Maar het nodigt de bezoeker tevens uit om meteen in het hart van het bedrijf binnen te treden.
De buitenruimte deelt het gebouw verder op in werkruimtes op maat: aan de voorkant twee compacte verdiepingen (plus zolder) aan ontvangst- en vergaderlokalen, kantoren en sanitair, aan de achterkant het atelier. De betonnen kolommen en houten invulling van de langse buitenmuur verschuilen zich in het atelier achter de voorraad bouwmaterialen. Daarboven laten ramen over de hele lengte van de loods daglicht binnen. Het dak, dat hiervoor omhooggewipt lijkt te zijn, laat zich dragen door indrukwekkende houten spanten, die op hun beurt op de betonnen structuur rusten. De spanten lijken qua vorm haast omgekeerd geïnstalleerd, alsof ze oorspronkelijk bedoeld waren voor een lichter hellend zadeldak, om de dakhelling en de horizontale bovengrens van de vrije werkhoogte te verzoenen. Daaronder draaft een kraan de lengte van het atelier af, haar rails gedragen door de consoles van de betonstructuur. De houten spanten geven het gebouw een kenmerkend profiel; ook in de overdekte buitenruimte en in de kantoren. Een metalen afdakje verfijnt het gabarit en benadrukt het karakter van een ogenschijnlijk rechttoe rechtaan maar uiterst precies en zorgzaam gebouw voor precies en zorgzaam bouwen.
- Petrus Kemme
Dit project is gepubliceerd in het Architectuurboek Vlaanderen N°15. Allianties met de realiteit
