Verbouwing opslagplaats tot architectenkantoor en woongedeelte
Negen jaar lang woonde en werkte architect Christian Kieckens in een gerenoveerde woning in Aalst, die de bevlogen interieurarchitect Pieter De Bruyne in de jaren zeventig voor zichzelf ontwierp. De uitgesproken vormgegeven, kleurrijke vertrekken van dit pand deden Kieckens verlangen naar een neutraler kader, waarin hij de krachtlijnen van zijn visie op architectuur moeiteloos kon terugvinden zonder dat hun aanwezigheid te dwingend werd. Zijn nieuwe architectenkantoor in de Brusselse kaaienwijk komt perfect aan deze wens tegemoet.
Achter een modale herenwoning uit het interbellum, waarvoor Kiekens eerder al een opmerkelijke dakserre ontwierp, stond nog een magazijn uit de jaren dertig. Daarin huisden achtereenvolgens een speelgoedbedrijf, een wijnhandel en een groothandel in pita’s. Toen de huidige eigenaars het in 1996 kochten, verkeerde het pand in slechte staat. Ze namen hun intrek in het herenhuis aan de straatzijde en gaven het magazijn achterin voorlopig geen bestemming. Die stapelplaats werd nu verbouwd tot een flexibele kantoorruimte, die echter net zo geschikt zou zijn om één of meerdere woningen of een horecazaak in onder te brengen. Bovendien werd het volume van de bestaande woning uitgebreid met de bovenste verdieping van het achterhuis. Tussen beide panden zette Kieckens een klein verbindingsgebouw neer, het enige stuk nieuwbouw van het project. Hiermee ontsloot hij de verschillende verdiepingen van het achterhuis en koppelde hij de beide woningdelen aan elkaar.
De Handelskaai is een brede laan waarvan de representatieve gevelrijen een vervlogen grandeur in herinnering brengen. De woning is enkele verdiepingen minder hoog dan de belendende panden, maar een doordachte detaillering van de raamkozijnen en de vernuftige integratie van een kunstwerk geven haar een zelfzeker profiel. Het veelvuldige gebruik van stijlen in de glazen gevel zorgt ervoor dat het gebouw groter lijkt dan in werkelijkheid het geval is. Deurbel, brievenbus en klink zitten daarom ogenschijnlijk wat te laag. Achter de gevel schuilt links een doorgang en rechts een ruimte die tegelijkertijd dienst doet als galerie, etalage en vergaderzaal. Ter hoogte van de doorgang kun je de hele diepte van het perceel overzien. Een zorgvuldig aangebrachte tekstsculptuur van Peter Downsbrough stuurt de blik langs de verschillende geledingen van het gebouw en versterkt het perspectief.
De doorgang leidt naar een kleine patio tussen de twee panden. Van hieruit is het architectenkantoor toegankelijk. De wit geschilderde gevels en muren, de witte aluminium raamkozijnen en de bleke kiezels vormen samen een neutrale achtergrond voor de opmerkelijke gevel van het verbindingsgebouw. Proporties staan centraal in Kieckens’ architectuuropvatting. Ook voor de compositie van deze gevel speelt hij rigoureus met de mathematische verhoudingen tussen de afmetingen van alle afzonderlijke componenten. De verticale cederhouten planken zijn geschrankt op halve lengte. Het grote raam naast de voordeur beslaat precies de helft van de gevelbreedte. De voordeur, met dezelfde bekleding als de gevel, is half zo breed als het raam. Bovenaan houdt het venster van de leeskamer dat van de inkompartij in evenwicht.
Elke bouwlaag is opgevat als een casco. De betonnen draagvloeren, de baksteenwanden en het betonskelet van de oude stapelplaats werden wit geschilderd. De muren hebben geen plinten en alle deuren bestaan uit MDF-kernen (medium density fibreboard) met een gegalvaniseerde stalen bekleding. Sanitair, keuken en berging gaan schuil achter zwart geschilderde wanden, die scherp contrasteren met de dragende structuur. Ze hebben geen permanent karakter, maar kunnen makkelijk voor andere ruimtelijke configuraties worden ingeruild. Kieckens’ nuchtere aanpak en de terughoudendheid van zijn architectuur bieden de garantie dat de oude stapelplaats ook in de toekomst steeds weer nieuwe functies kan krijgen.
- Benjamin Eggermont
