Vlaams Administratief Centrum (VAC)
Halverwege de jaren negentig stelde toenmalig Vlaams minister Wivina De Meester voor om de buitendiensten van de Vlaamse administratie samen te brengen in vijf Vlaamse Huizen, één per provincie. Het Vlaams Administratief Centrum (VAC) in Hasselt is het eerste. Het staat op een deels vrijgemaakte bouwlocatie in de stationsomgeving. Daar past het mooi binnen de krijtlijnen van het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen, dat de stationsomgevingen, omwille van hun bereikbaarheid, aanwijst als prioritair te ontwikkelen kantoorlocaties.
Het gebouw is opgedeeld in vier bouwstroken, die evenwijdig lopen met de Koningin Astridlaan. De eerste drie bouwstroken vormen samen het eigenlijke kantoorgebouw van de Vlaamse administratie. Op de twee buitenste van deze drie stroken zijn de kantoorruimtes gebouwd. De strook tussen deze beide kantoorvleugels in vormt een overdekte, semipublieke straat. Via de metershoge pivoterende glazen poorten is de straat afsluitbaar en vormt ze een reuzengrote foyer. Op een doordeweekse dag maakt de straat echter gewoon deel uit van het stedelijke weefsel. Zo verloopt de overgang tussen de stationsomgeving en de eigenlijke ingang van het kantoorcomplex ongedwongen en in een beschut buitenklimaat. De ontwerpers willen met deze stedenbouwkundige footprint de stationsbuurt nieuw elan geven. Het overheidsgebouw wil in deze buurt een belangrijke rol gaan spelen als hefboom voor stadsvernieuwing.
Langs de overdekte straat liggen de publieke en representatieve functies: ontvangsthal, bibliotheek, restaurant, auditorium en vergaderruimtes. Vanuit de ontvangstruimte in de voorste bouwstrook vertrekken twee circulatiekokers naar de vier kantoorverdiepingen, die plaats bieden aan bijna vierhonderd ambtenaren. De andere kantoorvleugel is van op deze verdiepingen bereikbaar via verscheidene luchtbruggen over de binnenstraat heen. De vierde bouwstrook wordt van het kantoorgedeelte afgescheiden door een binnentuin met een tuinmuur van 6 meter hoog. Deze muur sluit de achterkanten van het bestaande bouwblok af. Achter de tuinmuur bevinden zich de technische en logistieke functies: keuken, postbedeling, opslagruimtes en de toegangen tot de parkeergarage. Deze ruimtes zijn mooi ingepast in de typische Vlaamse achterbouw uit de omgeving.
Het gebouw wil in de stad herkenbaar aanwezig zijn en op een ingetogen manier de Vlaamse administratie een gezicht geven. Geen spectaculaire architectuur, maar duurzaam bouwen. De architecten kozen daarom bewust niet voor een glimmend glazen kantoorgebouw, maar voor een monoliet in oranjerode, verlijmde baksteen. De inertie van het vrij massieve gebouw wordt gebruikt om warmte en koelte op te slaan. Via een ingenieus luchtkanalensysteem in de holtes van de vloergewelven en in de dikke gevelspouw wordt deze lucht gebruikt om de temperatuur in het gebouw op een uiterst duurzame wijze te regelen. Alleen op piekmomenten en in intens gebruikte ruimtes wordt kunstmatig verwarmd.
Ook de lichtbehandeling past in dat plaatje. Om het daglicht dieper in de kantoren binnen te brengen werden horizontale glazen paneeltjes in de diepe raamopeningen toegevoegd. Deze vangen het licht en verspreiden het over de witgeschilderde plafonds. Zo dragen ze in grote mate bij tot een zuinig energiegebruik en een natuurlijke werksfeer. In plaats van een comateus gebouw dat afhankelijk is van een technische installatie, ontstaat zo een structuur die niet langer een vaste inrichting van het gebouw vereist. De integratie van casco en technieken in combinatie met de vrije overspanning van 12 meter maken een flexibele inrichting van de kantooretages mogelijk. Zo maakt het traditionele cellenkantoor plaats voor een makkelijk moduleerbaar landschapskantoor.
- Peter Vandenabeele
