MONOS Kunstenaarsmusea: schrijnen en spiegelingen

Tentoonstelling en publicatie

De Franse schilder Pierre Soulages (1919-2022) liet tijdens het planningsproces van ‘zijn’ museum een opmerkelijke uitspraak optekenen: ‘Je n’ai jamais aimé les musées monographiques. Mais celui-ci ne sera pas un musée comme les autres.’ Wilde Soulages afstand nemen van andere monografische musea omwille van associaties met statische schrijnen en kunstenaarscultus? Het Soulages-museum werd niettemin one of a kind dankzij zijn architectuur: in zijn uitgepuurde materialiteit en sfeer resoneert het gebouw met de doeken en grafische prints van Soulages.

Dit soort match tussen een oeuvre en een gebouw is een treffend voorbeeld van ‘de monografische factor’. Daarnaast worden kunstenaarsmusea vaak opgericht op betekenisvolle plaatsen, zoals een geboortestad of een atelierwoning, op initiatief van kunstenaars of van nabestaanden. Museumgebouwen voor kunstenaarsmusea zijn plekken waar niet alleen oeuvres een plek krijgen maar ook archivalisch en biografisch materiaal. Een museumwerking voorziet in zowel viering als kritisch onderzoek, met permanente en wisselende elementen.

In de tentoonstelling en in het gelijknamige boek wordt het jarige Roger Raveel Museum met elf andere negentiende-, twintigste- en eenentwintigste-eeuwse musea uit België en de buurlanden geconfronteerd, zoals Musée Bourdelle in Parijs en de Gypsotheca canoviana in Possagno. Het doel is niet een geschiedenis of een volledig overzicht te bieden maar wel om vergelijking en bespiegeling te voeden over de museumgebouwen en -instellingen gewijd aan één kunstenaar via prikkelende kunstwerken, beeldmateriaal en documenten.