Voor het Belgisch paviljoen op de Biennale Architettura 2020 (*uitgesteld naar 2021) in Venetië nodigt het Vlaams Architectuurinstituut architecten, stedenbouwkundigen, ontwerpers, onderzoekers, critici en kunstenaars uit om een tentoonstellingsconcept te ontwikkelen dat inspeelt op de thematiek van het geheugen als ontwerpatelier.
Het geheugen als ontwerpatelier
Grondstoffen worden steeds schaarser, en met het gebruik van de ruimte moeten we zorgzamer omgaan. De tijd waarin we onbekommerd materialen en ruimte konden consumeren, ligt ver achter ons. Het is alsmaar belangrijker om zorgvuldig om te gaan met het bestaande. Dit is een fundamentele omkering van de denkkaders waarmee architecten in de 20ste eeuw werden opgeleid en werkten. Na een eeuw van ongebreideld vooruitgangsdenken is het duidelijk dat architectuur als discipline moet worden herijkt. Dat vraagt om een herdefiniëring van de uitgangspunten van het ontwerp waarbij het geheugen meer in beeld komt. Die nieuwe richting manifesteert zich op alle schaalniveaus: van het narratief van het ontwerp over de materiaalkeuze tot stedenbouwkundige figuren en landschapsontwerp. De geschiedenis van landschappen en plekken, van bouw- en ontwerptradities, van materialen en ideeën vormt het referentiekader voor nieuwe ontwerpen. Het geheugen wordt ontwerpatelier.
Het Belgisch paviljoen op Biennale Architettura 2021
We zijn op zoek naar een project dat op een vernieuwende en onverwachte manier het geheugen als ontwerpatelier in beeld brengt in een tentoonstelling, met het oog op een integrale visie op duurzaamheid. Het project toont daarmee vormen van duurzaamheid die over generaties heen lopen en waarin heden, verleden en toekomst van plekken met elkaar in verbinding staan. Verschillende invalshoeken zijn mogelijk: van adaptive re-use, architectuurgeschiedenis als grondstof en als toegepaste wetenschap, kritische restauratie, weiterbauen en circulair bouwen tot stedenbouw en landschapsontwerp dat gegrond is in de longue durée van plekken. Onze interesse gaat naar strategieën die omgaan met de gerafelde werkelijkheid als grondstof, met de intellectuele geschiedenis, de immateriële betekenis, de materialen, de ruimtelijke en historische context en weefsel en met de dieperliggende historische lagen van het landschap. De meest innovatieve praktijken zijn vaak een combinatie van al deze strategieën. We vermoeden dat ze het gevolg zijn van nieuwe samenwerkingsverbanden tussen ontwerpers, opdrachtgevers, gebruikers, bouwbedrijven, ontwikkelaars en publieke instanties. Trajecten buiten de geijkte kaders zouden kunnen helpen om nieuwe horizonten te kunnen en durven bewandelen. Overtuigd van de waarde van het geheugen om aan duurzaamheid te werken, vragen we ons af hoe het verhaal van de toekomst, dat verweven is met de dieperliggende geschiedenis, kan geschreven worden.
Het narratief van het project moet theoretisch en conceptueel sterk onderbouwd en uitgewerkt zijn. Tegelijkertijd moet het bezoekers op een directe manier aanspreken, met een sterke visuele en tastbare installatie in het Belgisch paviljoen. De boodschap van de tentoonstelling moet onmiddellijk leesbaar zijn of ervaren worden, terwijl een diepgaander bezoek aan het paviljoen een vernieuwend verhaal vertelt waarin op een inspirerende manier het vraagstuk van het geheugen als ontwerpatelier wordt onderzocht en getoond.
De oproep richt zich naar multidisciplinaire teams die het vraagstuk in zijn veelzijdigheid benaderen. De gekozen inzending zal bij de uitwerking van het concept nauw worden opgevolgd door het Vlaams Architectuurinstituut.
De beoordelingscommissie die instaat voor de selectie van de laureaten bestaat uit:
Verloop wedstrijd
De inzending voor ‘fase 1’ bevat:
► PDF formaat A4 staand of liggend, max 5 mb, max 5 pagina’s, min 72 dpi
De tekst bevat:
Het is belangrijk om aan te geven hoe men op een interessante en onconventionele manier door middel van reflectie en creatie tot een sterke tentoonstelling zal komen.
De criteria voor de beoordeling zijn:
Ter inspiratie vind je hieronder alvast het grondplan en de doorsnedes van het Belgisch paviljoen: