Lucien De Roeck. Getekende kennis

Lucien De Roeck

Lucien De Roeck (1915- 2002) is een Belgisch grafisch vormgever, typograaf en illustrator. Hij realiseerde een aantal ontwerpen die tot het collectieve geheugen van de naoorlogse generatie zijn gaan behoren. Zijn wellicht bekendste werk is de vijfpuntige ster van Expo 58, maar De Roeck ontwierp nog veel andere affiches, publiciteitscampagnes, boekcovers, folders en brochures, postzegels, bankbiljetten, enzovoort. Voor het satirische tijdschrift 'Pan' verzorgde hij jarenlang de illustraties bij theater-, muziek-, dans- en operarecensies. Voor het jaarlijks verschijnende 'Het Boek in Vlaanderen' leverde hij gedurende een aantal jaren de cover. Bovendien vormde hij als lesgever aan Ter Kameren, Sint-Lucas Antwerpen en andere instituten gedurende veertig jaar generaties typografen en reclamemakers.

Uniek archief

Het archief van De Roeck is uniek door de volledige documentatie van het ontwerpproces, wat waardevolle inzichten biedt.Tijdens zijn actieve periode hield Lucien De Roeck zorgvuldig al zijn output bij, waardoor het archief een breed scala aan materiaal omvat, van schetsboeken tot affiches, drukwerk, publicaties, tekeningen, fotomateriaal, films, correspondentie met opdrachtgevers, enzovoort. Zo kan je bijvoorbeeld de verschillende stappen van het ontwerpproces van ‘de ster van Expo ‘58’ volgen.

Inventaris

Een essentiële stap om toekomstige gebruikers wegwijs te maken in dit rijke materiaal is het opstellen van een inventaris. Door een inventaris te maken, krijgt elk onderdeel van het archief, zoals een omslag met tekeningen in een ladekast, een unieke code. Deze code wordt ook met potlood op de omslag aangebracht. Zo kan een student grafisch ontwerp later eenvoudig de juiste omslag vinden voor haar of zijn onderzoek.

Jean-Michel Meyers, zelf grafisch vormgever en kleinzoon van Lucien De Roeck, stelt de inventaris op, gebaseerd op zijn diepgaande kennis van het werk van zijn grootvader. Het VAi-Kenniscentrum ondersteunt hem bij dit proces.

Om een inventarislijst te kunnen maken, gaat Jean-Michel systematisch door alle tekeningen, documenten, drukwerk, …. en geeft deze een uniek code. Elk stuk, van affiche tot langspeelplaat, wordt beschreven aan de hand van objecttype, techniek, materiaal, …
Dit levert een nieuwe lijst op met object en projecttypes rond design die ook nuttig zijn voor de dienstverlening van het VAi-Kenniscentrum.

Tijdens het inventariseren ontdekte Meyers vergeten werk of kon hij verbanden leggen tussen ontwerpschetsen en originelen. Zo vond hij affiches, programmaboekje en briefhoofden die De Roeck in de jaren vijftig maakte voor het Brusselse Théâtre de Poche, vandaag nog steeds te vinden in het Ter Kamerenbos.

Digitale reproducties

Naast het inventariseren proberen we het archief toegankelijk te maken door het grafisch werk te digitaliseren. Het Fonds Lucien De Roeck kocht een scanner aan die een hoge scankwaliteit kan leveren. Het VAi-Kenniscentrum begeleidt Jean Michel Meyers, zelf grafisch vormgever, bij het maken van digitale reproducties van een goede basiskwaliteit, zoals die geldt in de erfgoedsector. Op die manier kunnen we garanderen dat de scans duurzaam zijn en in de toekomst niet opnieuw gedigitaliseerd hoeven te worden.

Pilootprojecten nalatenschappen kunstenerfgoed

Het Vlaamse cultuurbeleid moedigt de archiefzorg in de kunstensector aan. Veel uitdagingen blijven, zowel voor de omgang met als voor de borging van archieven, collecties of praktijken van hedendaagse kunstenaars en kunstenorganisaties. De minister van Cultuur nam binnen dit kader het initiatief om pilootprojecten te ondersteunen voor de omgang met nalatenschappen van hedendaagse kunstenaars. In 2023 werd een eerste oproep georganiseerd. Twaalf pilootprojecten konden ondersteund worden.

Een nieuwe oproep werd gelanceerd in april 2024.

Veldanalyse

Lees meer over het de uitdagingen van het bewaren van vormgevingserfgoed in de Publicatie Integrale Veldanalyse van het cultureel erfgoed van stoel tot stad (2023).

Met dit rapport werpt het Kenniscentrum van het Vlaams Architectuurinstituut een licht op het erfgoed van onze ontworpen omgeving. Het focust op de domeinen architectuur, stedenbouw, bouwbedrijf en vormgeving.