Zürich is dé bakermat van coöperatief wonen. Met haar 'Wohngenossenschaften' die ontstonden in 1907 kent Zurich een bijzonder rijke traditie op vlak van collectief en coöperatief wonen. Tijdens een studiereis bezocht het VAi samen met een groep van partners en architecten enkele inspirerende projecten van vroeger en nu, die de diversiteit aan vormen van 'samenwonen' belichamen. Een beknopt reisverslag ter inspiratie voor al wie geïnteresseerd is in coöperatief/collectief wonen en architectuur in Zwitserland.
Steeds meer architecten uit Vlaanderen en Brussel zijn actief in Zwitserland. Ze combineren hun praktijk met een academische positie, studio of gastcollege aan prestigieuze universiteiten als die van Zürich of Lausanne. Tussen beide regio's vindt er vandaag een zeer boeiende kennisuitwisseling plaats onder architecten en stedenbouwkundigen. Vanuit het Vlaamse perspectief vormen met name de Zwitserse wooncoöperaties een bron van inspiratie als mogelijk antwoord op de wooncrisis in Vlaanderen.
We bezochten enkele inspirerende projecten van vroeger en nu, die de diversiteit aan vormen van 'samenwonen' belichamen. De selectie gebeurde samen met Vlaamse architecten actief in Zwitserland en het lokale 8000.Agency. Daarnaast brachten we een bezoek aan de ontwerpstudio's van Jan De Vylder, Freek Persyn en An Fonteyne, die allen als Vlaamse architect les geven aan het departement Architectuur van de Eidgenössische Technische Hohschule Zürich (ETHZ). Tot slot kregen we toegang tot het rijke archief van ETHZ, dat een mooi overzicht biedt van de geschiedenis van groepswoningbouw in Zwitserland.
Zwicky Süd (2016), Siedlung Neubühl (1930-1932), Helmutstrasse (1991), Bullingerhof (1930-1931), Im Gut (2009-2013), Brahmshof (1989-1991) en Kalkbreite (2012-2104)
Rondleiding door Irina Davidovici, director of Archives gta Institute Zürich
We bedanken onze reisgezellen Muriel Meganck (BULO), Arnaudt Tandt (Febelcem), Kristof T'Sjoen (Stone), Nina Timmermans & Steven Daems (Reynaers Aluminium), Rien Korteknie (Korteknie Stuhlmacher), Heidi Veekmans (Stramien), Bart Anthonissen (eld), Niels Baeck (evr-architecten), Robbe Van Caimere (Martens Van Caimere Architecten), Bert Bultereys & Tom Debaere (Tab Architects) en Annekatrien Verdickt & Jan Terwecoren (Architectuurplatform Terwecoren Verdickt).
Met speciale dank aan de hosts Jan De Vylder (Architecten De Vylder Vinck), An Fonteyne (NoAarchitecten), Freek Persyn (51N4E) en Irina Davidovici (gta Institute ETHZ) en aan onze lokale partner 8000.Agency.
Zwicky Süd
Schneider Studer Primas Architekten, 2013-2016
Zwicky Areal, Teilgebiet E,
Dübenhof, Zürich
Genossenschaft Neubühl
Paul Artaria, Max Ernst Haefeli, Carl Hubacher, Werner Max Roser, Emil Roth, Hans Smidt & Rudolf Steiger, 1930-1932
Helmutstrasse
A.D.P. Architekten, 1985-1991
Genossenschaft Wogeno
Helmutstrasse 5/7/9/15
Holstrasse 82, 8004 Zürich
Bullingerhof
Karl Kündig + Heinrich Oetiker, 1930-1932
Gähler und Partner,
Pfister Schiess Tropeano & Partner, 2022-2023
Genossenschaft Im Gut
Karl Egender, 1949
Peter Märkli, 2021
Gutstrasse, 8055 Zürich
Genossenschaft Kalkbreite
Müller Sigrist Architekten, 2012-2014
Kalkbreitestrasse 6, 8003 Zürich
Brahmshof
Kuhn Fischer Hungerbühler Architekten, 1989-1991
Brahmstrasse 22-44, 8003 Zürich
Wij verbleven in Hotel Marta, Zärhringerstrasse 36, 8001 Zürich.
Aanbevolen eetadresjes zijn Spitz (Museumstrasse 2, 8001 Zürich), Rote Fabrik (Seestrasse 395, 8038 Zürich), Bebek (Badenerstrasse 17, 8003 Zürich) en Bella Vista (Hönggerbergring 47, 8049 Zürich). Comfortabel reizen met de trein, de treinreis duurt ongeveer 7 uur.