Zoeken

Bestaand onderzoek over bouwbedrijf

Hoewel de aandacht voor architecten en architectuurstijlen lang het onderzoek domineerde, bestaat er zeker ook onderzoek met een andere insteek en over andere betrokkenen bij het bouwproces.

Zonder een exhaustief overzicht te geven van het bestaande onderzoek, wijzen we graag op enkele Belgische voorbeelden van onderzoeksaandacht voor constructiegeschiedenis en voor andere actoren. Een interessant internationaal voorbeeld is de Britse Construction History Society die al bestaat sinds 1985.

Léon Stynen, Paul De Meyer en Joseph Reusens, dakstoel BP-building in Antwerpen, circa 1960

Overzichten

Overzichten en onderzoek naar bepaalde aspecten of periodes van 'het bouwbedrijf' werden onder andere gemaakt door

  • Dirk Van de Vijver, 'Construction History in Belgium', in: A. Becchi, M. Corradi, M. Foce en O. Pedemonte (eds.), Construction history. Research perspectives in Europe, Genua, 2004, pp. 157-196.
  • Inge Bertels, ‘Construction History in Belgium (2004-2014). From Attas to Zastavni’, in: A. Becchi et al (eds.), L’Histoire de la construction. Un Méridien européen / Construction History. A European Meridian. Paris: Association francophone d’histoire de la construction, 2015, pp. 25-48.
  • Inge Bertels, 'De uitvoerders op het terein. Een braakliggend onderzoeksdomein', in: Bouwen aan wederopbouw 1914/1950. Architectuur in de Westhoek, Ieper, 2009, pp. 175-191.
  • Rika Devos, 'Expo 58: katalysator en vitrine voor het Belgische bouwbedrijf - Expo 58: catalyseur et vitrine du secteur de la construction en Belgique', in: ADEB/VAB. België bouwt. La Belgique construit 1936-2016, Brussel, 2015, pp. 70-73.
  • Erik Buyst, 'Een economisch-historische benadering van de Belgische bouwsector', in: J. Claes e.a. (eds.), De beschikbare ruimte. Reflecties over bouwen, Tielt, 1990, pp. 162-177.
Jaak Alfons Van der Gucht, restauratie Hof van Liere in Antwerpen, circa 1930

Middeleeuwen en vroegmoderne periode

Onderzoek naar de organisatie van de bouwwerf en bouwgerelateerde ambachten in middeleeuwse en vroegmoderne context, vinden we bijvoorbeeld in

  • Friede Van Tyghem, Op en om de middeleeuwse bouwwerf. De gereedschappen en toestellen gebruikt bij het bouwen van de vroege middeleeuwen tot omstreeks 1600, Brussel, 1966.
Bouw Waaslandtunnel in Antwerpen door aannemer Pieux Franki, 1932

Ingenieurs

Actoren zoals ingenieurs werden onderzocht naar profiel, opleiding, organisatie en beeldvorming, bijvoorbeeld door

  • Willemijne Linssen, Engineers in Belgium 1830 - 1865: archaeology of a profession, PhD, Leuven, 2013.
  • David Attas en Michel Provost (eds.), Brussel, in de voetsporen van de bouwkundig ingenieurs, CIVA/ULB/VUB, Brussel, 2011.
  • Dirk Van de Vijver, Ingenieurs en architecten op de drempel van een nieuwe tijd (1750-1830), Leuven, 2003.
Léon Stynen, handelscomplex Galler in Antwerpen | Collectie Vlaams Architectuurinstituut – Collectie Vlaamse Gemeenschap

Aannemers

Aannemers worden bestudeerd in, onder andere

  • Inge Bertels, Building the City, Antwerp 1819-1880, PhD, Leuven, 2008.
  • Inge Bertels, ‘Building contractors in late-nineteenth-century Belgium: from craftsmen to contractors’, in: Journal of Construction History, 26 (2011), pp. 1-18.
  • Maurice Culot, Rika Devos, Jens Van De Maele, Bernard Espion en Yaron Pesztat, Blaton: Une Dynastie De Bâtisseurs, Brussel: Archives d'architecture moderne, 2018.
  • Jelena Dobbels, Becoming professional practitioners. A history of general contractors in Belgium (1870-1970), onuitgegeven doctoraatsverhandeling VUB, 2018.
Léon Stynen, Paul De Meyer en Joseph Reusens, productie wanden BP-Building in Antwerpen, 1962, Archief van Van Coillie, V.R. en J. | Collectie Vlaams Architectuurinstituut – Collectie Vlaamse Gemeenschap

Vakverenigingen

Ook vakverenigingen van 'bouwers' delen in de aandacht en leveren nieuwe inzichten op in het bouwproces en de organisatie en professionalisering van de sector, bijvoorbeeld in

  • Inge Bertels en Jelena Dobbels, 'VBA 1936-2016. Van Vereniging voor burgerlijke bouwkunde tot vertegenwoordiger van grote bouwbedrijven', in: ADEB/VAB. België bouwt. La Belgique construit 1936-2016, Brussel, 2015, pp. 10-33.
Catalogus Eastern Silent Ceiling Cover | Collectie Vlaams Architectuurinstituut – Collectie Vlaamse Gemeenschap

Materialen en technieken

Het bouwbedrijf kan ook benaderd worden vanuit belangrijke of veelgebruikte materialen en constructiemethoden, zoals bijvoorbeeld beton of hout

  • J. Denoël, B. Espion, A. Hellebois, en M. Provost (eds.), Histoires de béton armé: Patrimoine, durabilité et innovations, Febelcem, Brussel, 2013.
  • Stephanie Van de Voorde, Bouwen in beton in België (1890-1975): samenspel van kennis, experiment en innovatie, Universiteit Gent, 2011.
  • Devos, Rika, 'Een nieuw imago voor een bekend materiaal: de promotie en toepassing van hout als modern constructiemateriaal in Brussel', in: Ruimtelijke Ordening aan de Orde : Akten van Colloquia. Brussel: Ministerie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest : Bestuur Ruimtelijke Ordening en Huisvesting, 2012, pp. 31–36.
  • Stephanie Van de Voorde, Inge Bertels en Ine Wouters, Post-war building materials in housing in Brussels 1945-1975, VUB, Brussel, 2015.