Dries Jageneau (1927-1995) was een Antwerpse stedenbouwkundige met een missie. Hij stond met één been in een architectenbureau en met een ander been in de stedenbouwkundige planning van stad Antwerpen als stedenbouwkundig ambtenaar. Maar zijn hart en ziel gingen uit naar groen en autoluwe zones in de stad. Jageneau’s werk vormt een belangrijk hoofdstuk in de geschiedenis van duurzame stedelijke planning.
Als activist was Jageneau in de jaren 1970 actief in de drukkingsgroepen VAGA (Vrije Actiegroep Antwerpen), AGOS (Actiegroep Oude Stad) en WEVA (Werkgroep Verkeer Antwerpen). Hij maakte diareportages over ontgroening, slechte wandel- en fietsinfrastructuur of grote bouwprojecten die natuur deden verdwijnen. Koning auto was nog overal aanwezig in Vlaamse steden, dus keek hij reikhalzend uit naar buitenlandse voorbeelden van autoluwe zones. De herinrichting tot autovrije ruimte van het Hendrik Conscienceplein in Antwerpen in 1972 was een mijlpaal in Vlaanderen. Hij ontwierp ook plannen voor een ringfietspad en kaaienfietspad, die nooit gerealiseerd werden, maar nog steeds actueel zijn.
De woonstraat in de Eglantierlaan (Wilrijk), zijn eigen straat, werd uiteindelijk gerealiseerd na jaren actievoeren.
"In een stedelijke concentratie moet […] het privé tuintje aanzien worden als een integrerend deel van de woning. […] Men moet de woning zien als een geheel waarvan de tuin of het tuinterras deel uitmaakt als “woonkamer” in open lucht."
"De verknoeiing van het landschap door morsbebouwing, verkavelingswoede, ontbossing; het doodbloeden van onze steden door asosiale status – manhatten – bebouwing, het woestijnkarakter van de nieuwe woonkazernes en zogenaamde sosiale woonwijken. Dit kan slechts worden tegengegaan door een algemene gemeenschapskontrole op het gebruik van de bodem: dit onderstelt een sosializering van de bodem en het bodemgebruik."
"eigentijds: feilloos landen op de maan, maar als voetganger niet eens meer veilig een straat over geraken."
Een opvallend onderdeel van de tentoonstelling Getemde Natuur is de diacollectie van Dries Jageneau. Hij was niet alleen stedenbouwkundig ambtenaar in Antwerpen, maar ook een gedreven activist. Met zijn camera bracht hij het groenactivisme en de burgerbewegingen van de jaren 1960-1970 prachtig in beeld. Zijn dia’s tonen de verwoesting van groenruimtes en hoe dit leidt tot aanzwellend burgerprotest met vaak erg ludieke acties. Ze vormen een uniek artefact dat de tijdsgeest op een bijzondere manier capteert.
Het campagnebeeld van Getemde Natuur (zie links) is van de hand van Dries Jageneau. Het is één van de dia's in de reeks 'Beelden van groen in de stad en rooien van bomen'. foto Dries Jageneau. Collectie Vai, Collectie Vlaamse Gemeenschap.
Tentoonstelling Getemde Natuur
Tot 01.02.2025
DE SINGEL, Antwerpen
Benieuwd naar de bijzondere stukken in het archief van Dries Jageneau? Via de Archiefhub kun je digitaal grasduinen in de inventaris van zijn collectie. Deze databank biedt toegang tot informatie over Belgische architectuur, vormgeving, stedenbouw en de bouwsector. Je kunt er gericht zoeken in de rijke archiefcollecties van het Vlaams Architectuurinstituut.
Wil jij graag een archief komen inkijken? Maak een afspraak via +32 (0)3 202 04 83 of stuur een mail naar architectuurarchief@vai.be.
