Woning Martens-Piot

De woning Martens-Piot ligt in een nieuwe verkaveling in Hasselt, op wandelafstand van centrum en station. De gemeente Hasselt biedt in deze verkavelingen goedkopere gronden voor jongere gezinnen aan. De verkavelingregels leggen vooral de algemene bouwgrenzen vast en bieden vrijheid in de keuze van gevelsteen, vormgeving van ramen, dakranden enz. Nu het grootste deel van deze verkaveling bebouwd is, wordt duidelijk dat dit beleid een schreeuwerig allegaartje van woningen oplevert. De ene ‘bouwstijl’ is al explicieter dan de andere. Hoewel het architectenbureau bij de presentatie van het woonproject Martens-Piot expliciet stelde dat de bouwheren niet wensten deel te nemen aan ‘het debat dat via de bouwstijlen in de verkaveling al gevoerd werd’, kan het statement niet sterker zijn. Het feit dat gekozen werd om ‘tijdloos en sober te werken’, contrasteert sterk met de omliggende woningen en springt direct in het oog.

De woning Martens-Piot maakt duidelijk dat de verkavelingregels de individuele bouwheer ook andere vrijheden bieden dan alleen de vrije keuze van baksteen. Deze vrijheden spelen op een meer structurele manier in op de eigenheden van een verkaveling en op de woonkwaliteit. De architecten geven de woning een zekere tektoniek die rekening houdt met elementen als privacy, overgang binnen/buiten, relatie woning/straat en verschijningsvorm.

Aan de voorkant trekt het volume zich in twee stappen terug. Dit levert een expressieve gevel op, die ruimte maakt voor een omsloten carport en een overdekte toegangsruimte. Tegelijkertijd geeft dit het volume een zekere elegantie en slankheid. Ook aan de achterzijde nemen de ontwerpers een duidelijk standpunt in wat betreft de specifieke condities van een verkaveling. In plaats van de hele bouwzone dicht te bouwen en daarachter de tuin aan te leggen, maakten ze een opening die de bewoners een echte private buitenruimte in het hart van het huis geeft. Deze patio heeft een raam van twee bouwlagen hoog, waardoor overvloedig natuurlijk licht de keuken en eetkamer binnenstroomt. Achteraan, tussen patio en tuin, is een ruime leefruimte. Het doorzicht van de keuken naar de tuin via patio en leefruimte geeft een bijzonder gevoel van ruimtelijkheid.

Ruimtelijkheid en tektoniek zijn ook de basisingrediënten waarmee het interieur is vormgegeven. Vanuit de keuken vloeit de ruimte open naar de hoge eetruimte, bovenaan begrensd door een halfopen, abstract geometrisch volume. De vorm en de zo ontstane doorzichten suggereren een aanwezigheid zonder deze prijs te geven. Vanaf de eerste verdieping is zichtbaar hoe dit volume de overloop vormt tussen de badkamer en de ouderlijke slaapkamer. Deze overloop is tegelijk een zithoek, van waaruit je neerkijkt op de eetkamer en de patio. In de doorgang tussen keuken en leefruimte, naast de patio, is ruimte voor een bureau. Op die manier wordt de woning als het ware ‘opgevuld’: elke lege hoek wordt benut. Dit effect wordt tegengewerkt door de scheiding tussen bepaalde cruciale functies die vaak dicht bijeen worden gebouwd. Zo creëren de verschillende posities van de trap en de ingang – aan tegenovergestelde zijden – een gevoel van afstand. Ook de locatie van de patio werkt op een vergelijkbare manier: ze geeft het gevoel dat de leefruimte los ligt van de rest van het huis, bijna als een tuinkamer.

In het ontwerp zijn ook de praktische elementen niet vergeten. Omdat de woning relatief compact is, zorgden de ontwerpers voor voldoende bergruimte. Onder een groot deel van de woning ligt een kelder. Op de gelijkvloerse verdieping is aan de straatzijde een ruime berging met wasplaats. Een afzonderlijke deur naar de straat maakt deze ook geschikt als fietsenberging. Bijzonder is dat deze bergruimte niet behandeld is als een functionele, donkere ruimte, weggestopt ergens achteraan in de woning. Een deel van de berging is dubbel hoog. Via een groot raam aan de straatzijde op de verdieping vloeit natuurlijk licht in de bergruimte. Een grote opening naar de overloop creëert een uitzicht naar de straat en geeft vanuit vogelperspectief inkijk in de wasruimte en berging. De slimme inplanting van het gebouw, de uitgewerkte ruimtelijkheid en de zin voor ruimte-economie maakt van deze compacte woning een aantrekkelijke leefplek. Bruikbaarheid en belevingswaarde gaan hier hand in hand.

Bart van Gassen