Woning NMS

Koksijde is een van de weinige Belgische kustgemeentes waar je nog een uitgestrekt, natuurlijk landschap ziet als je achterom kijkt. De kust gaat er over in duinen, de duinen vloeien over in polders. Hier bouwden architecten Alexander Dierendonck en Isabelle Blancke een eengezinswoning met zicht op een beschermd duinengebied. Woning NMS ligt in een villawijk uit de jaren zestig. De eerste vormen van verkaveling uit die tijd vertonen geen overdaad aan prestige, wel een eenvormigheid en een recht straatprofiel, gevormd door lage, intieme woningen die in het golvende landschap gedrapeerd liggen. In eerste instantie lijkt de volumetypologie van woning NMS zich bij dit straatbeeld aan te sluiten. Het contrast tussen de hedendaagse, lichte materialen (onder andere strekmetaal en kunststof) van woning NMS en de massieve, traditionele bakstenen van de gebouwen rondom, verraadt echter meteen dat het om een recente realisatie gaat.

Op het perceel van 20 bij 20 meter liet de dienst stedenbouw slechts een vierkant van 10 bij 10 meter bebouwde oppervlakte toe. Deze beperking deed de bouwheer aanvankelijk twijfelen over de aankoop van de grond, maar uiteindelijk werd de precisie waarmee met deze beperkte maat werd omgegaan, juist de sterkte van het project. De onbebouwde rand van 5 meter rondom het huis fungeert als een soort groenbuffer naar de buren toe en als een zachte ov ergang naar het achterliggende natuurgebied. De bouwverordeningen, de helling in het terrein, het uitzicht en de vraag om een nieuwe bestemming voor de kinderkamers waren de belangrijkste parameters voor het ontwerp. De architecten leverden een planopbouw die aan al deze eisen voldoet. Het ontwerp is een omkering van de traditionele huisindeling: de leefruimte ligt op de bovenverdieping, waar het uitzonderlijke van de plek optimaal wordt ervaren.

Dierendonck en Blancke bouwden volgens een eenvoudig principe dat hen een grote vrijheid bood. De twee dragende zijmuren, uitgevoerd in parement, werden in één beweging overspannen. Zo kregen de vooren achtergevel en de binnenwanden enkel een scheidende functie, wat een grote planvrijheid opleverde. De materiaalbenadering lijkt de woning binnenstebuiten te keren. Buiten fragmenteren hout, glas, strekmetaal en polycarbonaat het gevelbeeld. Binnen ligt gepolijst beton op alle vloeren, van kamer naar kamer, over de trap tot in de douche. Alle vaste meubels werden mee in het totaalontwerp opgenomen en consequent in eenzelfde materiaal, eikenhout, uitgevoerd.

Het circulatiepatroon, verbonden door verschillende trappen, vormt een wandeling door het hele huis die de binnen- en buitenruimtes verbindt, bereikt en doorkruist. De trappen vormen een letterlijk antwoord op de wooncondities en bepalen op die manier zelfs de eigenheid van het huis. Bovendien zorgen ze voor een boeiende verwarring, doordat ze aan de zijgevels de woning lijken in te halen en voorbij het gebouw eindigen. De speel- en logeerzone aan de kinderkamers op de benedenverdieping heeft de allure van een vergrote hal en werd apart ontsloten, zodat de bouwheren er later eventueel een praktijk in kunnen onderbrengen. De centrale binnentrap die de drie plateaus verbindt, fungeert in de leefruimte meteen ook als afbakening tussen het bureau en de zithoek. Het bureau werd op die manier geïntegreerd in de actie van het dagelijkse leven, maar toch wat afgescheiden. Buiten klimt de trap verder tegen de zijmuur van de woning naar het dakterras. Aan de andere zijde leidt een trap tegen de gevel naar het eetterras met de traditionele achterdeur. De zorgvuldigheid waarmee de licht vervormde kubus werd ontworpen, ingedeeld en uitgewerkt is in dit project zo groot, dat het de architecturale waarde ervan bepaalt. Van bij de eerste beslissing over de verticale omgekeerde opdeling, tot de laatste detailuitwerking en materiaalkeuze was de woonkwaliteit steeds de voornaamste zorg van de ontwerpers. Elke plek in het huis geeft een perfecte indruk, zowel autonoom als in verhouding tot het geheel. Het maximaal toegelaten volume werd volledig benut zonder dat de functies ineen gewrongen lijken en zonder een indruk van overmaat die afbreuk zou doen aan de huiselijkheid.

Auteur: Sarah Poot