Sociale woningen Bogerse Velden
De wijk Bogerse Velden bevindt zich in het uitbreidingsgebied van de Lierse stadskern. Ze ligt wel nog binnen de ringweg, maar toch op een bepaalde afstand van het urbane weefsel. De site zit geschrankt tussen typische verkavelingswijken en een grootschalige industriezone. De afstand tussen de gebouwde elementen is er te groot om over ‘stedelijkheid’ te kunnen spreken. Deze openheid en haar ligging langs een ‘groene gordel’ zijn echter ook inherente troeven van de wijk, waarmee ze het potentieel bezit voor de creatie van kwalitatieve buitenruimte. Bij de opdracht om 33 sociale huurappartementen en 27 sociale koopwoningen te ontwerpen distantieert META architectuurbureau zich van de bestaande morfologie door een nieuwe dichtheid en architectuur te introduceren. Dankzij een doorgedreven schakeling vormt dit sociale woonproject een bijzondere stedenbouwkundige figuur en is ze een verademing ten opzichte van het suburbane landschap van solitaire woningen.
Het ensemble wordt gevormd door een drieledigheid van meergezinswoningen, geschakelde woningen en rijwoningen. Het is een spel van typologieën rondom een gedeelde buitenruimte, dat interessante schaalverhoudingen doet ontstaan. Het project absorbeert ook de bestaande kwaliteiten van de site en maakt ruimte voor een doorwaadbaar geheel. De nadruk ligt op de zwakke weggebruiker en plaats voor spelende kinderen. Dit extra stukje groen vult de ‘gordel’ van grotere en kleinere parkjes nabij de site aan. Door de meergezinswoningen half te verhogen, kan de parking onder de gebouwen worden geschoven en blijft het groene binnengebied gevrijwaard van parkeerplaatsen. Gemotoriseerd verkeer wordt op die manier naar de achtergrond verwezen. Waar bij sociale woonprojecten de open ruimte vaak stiefmoederlijk wordt behandeld, krijgt ze hier het volwaardige statuut van collectieve verblijfsplek.
De materialisatie en opbouw zijn schatplichtig aan Woning De Vylder 2 in Herentals, een eerder project van META. Dit huis wordt gekenmerkt door een rationele compositie van beton, invulmetselwerk en grote raamopeningen. Ook in Bogerse Velden zijn de woningen opgebouwd uit een klein arsenaal aan elementen en materialen, waardoor een harmonieus geheel ontstaat. Door binnen die repetitie te variëren ontstaat toch een rijke architectuur. Het spel van typologieën en de sterke nadruk op volumetrie spelen hierin een belangrijke rol. Elk van de drie bouwvolumes zoekt binnen de gestelde randvoorwaarden naar zijn juiste vorm. De meergezinswoningen manifesteren zich als autonome, compacte volumes en ontlenen een zekere monumentaliteit aan hun verhoogde positie ten opzichte van het maaiveld. De twee grondgebonden woningtypologieën streven elk op hun eigen manier naar een optimale oriëntatie. Door de schakeling en stapeling worden lange aaneengesloten gevelvlakken vermeden. De herdefiniëring van de typologieën zorgt ervoor dat dit ensemble niet geconcipieerd wordt als een sociaal woonproject. Grote raamopeningen, dubbele buitenruimtes en uitspringende terrassen doen een genereuze relatie ontstaan tussen binnen en buiten. Het wonen is er niet op zichzelf gericht, maar ambieert sociale relaties en buurtgebondenheid.
De architecten van META slagen erin de strikte randvoorwaarden van de sociale woningbouw naar hun hand te zetten. De kenmerkende rationaliteit staat de beoogde rijkdom niet in de weg. De repetitie wordt niet alleen toegepast als maatregel voor budgetvriendelijk bouwen, maar zorgt ook specifiek voor een meerwaarde en een duidelijke collectieve identiteit tussen de verschillende gebouwen. Het project overstijgt zo de omstandigheden van zijn context en zet een nieuwe ambitie uit voor sociale woonprojecten.
- Isabelle Blancke
Dit project is gepubliceerd in het Architectuurboek Vlaanderen N°14. Wanneer attitudes vorm krijgen
