Tetris

Binnen het volume van een smal negentiende-eeuws burgerhuis - een smal perceel tussen hoge gemene muren - bedachten de ontwerpers twee woningen verstrengeld in innige omhelzing, een ‘voorhuis-hooghuis’ en een ‘achterhuis-laaghuis’. Het beschikbare volume was immers te groot voor één enkele betaalbare stadswoning, te smal voor twee rijhuisjes, te diep voor appartementen, te laag voor gestapelde maisonnettes. Voorhuis-hooghuis en achterhuis-laaghuis samen kan men naar believen beschouwen als een duowoonst die tijdelijk werd opgesplitst in twee volwaardige woningen of als twee gestapelde woningen die gemakkelijk te verenigen zijn tot duowoonst, een latrelatie die kansen creëert op het vlak van duurzame aanpasbaarheid. De huidige bewoners gebruiken het project effectief als ‘kangoeroewoning’.

Het tetris-ontwerpspel probeert nadelen weg te werken verbonden aan de positie van elk van beide woningen. Zo betreedt men het op de begane grond gelegen achterhuis-laaghuis langs een multifunctionele ruimte aan de straatzijde die naar wens dienst doet als bergruimte, vestiaire, fietsstalling, speelhoek of bureau en tegelijk het achterhuis meer zichtbaar aanwezig maakt in de voorgevel. De zithoek ligt enkele trapjes lager aan de achterzijde van de woning en geeft met zijn extra hoogte gulzig uit op de ruime stadstuin. De keuken annex eethoek ligt in het lagere middendeel van de woning. Een dwarse open trap en dito traphal structureren de hele planopbouw, brengen toch wat zenitaal licht in het midden van de woonvertrekken en maken dat ruimtegevoel het net haalt op compactheid. Op de eerste verdieping vinden we een opdeelbare kinderkamer, de wasplaats en de badkamer, compact gesitueerd aan weerszijde van een brede overloop waar een handig werkvlak dient als borstwering voor vide en trapopening. De slaapkamer van de ouders op de tweede verdieping is slechts tot borstweringshoogte gescheiden van de traphal met het welkome bovenlicht.

Het hooghuis is dan wel een bovenhuis, maar beschikt over een eigen voordeur aan de straat die langs een smalle gang uitgeeft op de traphal met fietsenbergplaats. De trap leidt snel tot de zithoek op de eerste verdieping. Keuken en eethoek liggen op de tweede
verdieping en geven achteraan uit op een ruim maar omsloten buitenterras, terwijl aan de voorkant een vide en het extra hoge raam van de zithoek genereus zorgen voor licht, ruimte en een blik op de straat. Op de derde verdieping zijn twee slaapkamers over de volledige kavelbreedte compact geschakeld rond het sanitair. De voorste kamer kijkt langs twee ramen met schuifblinden uit op de straat. De achterste kamer heeft uitzicht op de daken van het bouwblok. Het dakterras en het achterhuis schermen de tuinen beneden af van storende inkijk. De gevelbehandeling getuigt van soberheid en autonomie. Anekdotische verwijzingen naar de dubbelwoonst of het tetris-spel worden geweerd. De compositie met ramen in donker gebeitst hout speelt eerder in op de ritmiek en de opbouw van het negentiende-eeuwse straatbeeld. Toch laat de gevelopbouw een présence van beide woningen in de straat en een visuele interactie met het straatleven toe.

Het tetris-puzzelwerk is niet gratuit. Dankzij vernuftige arbeid aan de doorsnede wordt het beschikbare volume in de canyon tussen de twee gemene muren optimaal benut. De stapeling van de woonvertrekken, de vides en diverse plafondhoogtes creëren, vooral in de bovenwoning, een verrassende ruimtelijkheid. De aanpak kent ook zijn grenzen. De onderste woning mist wat van het surplus aan licht en ruimte waar de bovenste van geniet. De bovenwoning vereist dan weer het gebruik van veel trappen, wat in termen van toegankelijkheid niet evident is.

- André Loeckx, Marc Martens