Steinerschool
Aan de oostkant van de Gentse binnenstad, in de oksel tussen de Kasteellaan en de Visserijvaart, ligt een buitenmaats bouwblok. Lange linten van voornamelijk negentiende-eeuwse huizen vormen het nagenoeg ondoordringbare scherm waarachter het enorme binnengebied slechts voor de helft wordt ingenomen door een school in de Steiner-methode (kleuter t.e.m. middelbaar). De school, die startte in een statig pand aan de Kasteellaan, breidde er sinds de late twintigste eeuw in achtereenvolgende fases uit. In de zijstraten bieden spaties in de huizenrij toegang tot het schooldomein, langs kronkelende paden waarin de fietsen zich opstapelen. Om enige orde in het binnengebied te brengen, werd in 2020 een masterplan opgesteld door de architectenbureaus Compagnie-O, Perneel Osten architecten en BACK architectenbureau. De laatste twee bureaus tekenden bovendien het eerst uitgevoerde gebouw, met middelbare schoollokalen.
Tegen de achtergrond van diverse bouwstijlen blinkt het nieuwe schoolgebouw uit in gepaste onopvallendheid. De eerste indruk is die van een overmaatse woning, opgebouwd uit vertrouwde elementen als bakstenen muren, een hellend dak bovenop en een plat afdak achteraan. De architectuur balanceert zo tussen die van de woonomgeving rondom en die van de schoolgebouwen in het bouwblok. Tegelijkertijd neemt het in de detaillering een eigen karakter aan, met open voegen tussen de bakstenen, een subtiele helling waarmee het dak de verschillende delen van de nieuwbouw verbindt, een zorgvuldig uitgevoerde houtstructuur in het afdak – met een goed geplaatst gat voor daglicht in de kern van het gelijkvloers en een groendak erbovenop.
Het schoolgebouw weet haar schoolsheid doeltreffend te doorbreken in de ontsluiting van haar ruimtes. Het omvat twee volumes: een stapeling van klaslokalen in drie bouwlagen en een tweelaagse batterij ateliers. De volumes staan in een subtiele hoek ten opzichte van elkaar gedraaid. Ertussen leidt een royale buitentrap naar de verschillende niveaus. Een galerij ontsluit de bovenste ateliers en eindigt in een informelere trap aan de zijgevel. In de wandeling van, naar en tussen de lokalen passeren verschillende slimme doorsteken van zicht en licht de revue. Zo is het afdak aan de voorkant tot net boven het vloerniveau van de galerij opgetild om een doorkijk naar beneden toe te laten. Het gebouw is op die manier niet alleen uitermate overzichtelijk, het nodigt bovendien uit tot informele connecties.
In de langwerpige vleugel zijn de gelijkvloerse ateliers direct verbonden met de speelplaats, waar de activiteiten zich onder de luifel kunnen verspreiden. Aan de achterkant voegen gekantelde dakramen extra daglicht en een lichte jaren 1970 sfeer toe. De ruimtes erboven zijn dubbelhoog, met grote raampartijen aan de noordzijde, die een overvloed aan indirect licht binnenlaten. Daartegenover kan het schrijnwerk opengezet worden om natuurlijke ventilatie op gang te brengen, al blijft de deur naar de galerij sowieso regelmatig openstaan. In het andere volume van gestapelde klaslokalen blijkt enkel de brandtrap opgetrokken uit het beton dat men hier zou verwachten. Voor de rest is de structuur opgebouwd uit CLT (Cross Laminated Timber) panelen, die de lokalen visueel, tactiel en akoestisch de nodige rust meegeven. Bovendien is men erin geslaagd om de bomen rondom (zelf die op nauwelijks een meter van de nieuwbouw) te vrijwaren. Stijgen in het gebouw betekent dus ook stijgen in het bladerdak, dat bijdraagt aan de aangename sfeer van lichte beschutting waarin het gebouw baadt.
- Petrus Kemme
Dit project is gepubliceerd in het Architectuurboek Vlaanderen N°15. Allianties met de realiteit
