Uitbreiding cultuurcentrum de Warande
Bijna dertig jaar na de oplevering van zijn schouwburgzaal kreeg het Turnhoutse cultuur- en ontmoetingscentrum de Warande er een polyvalente zaal bij. Nochtans stond in 1977 al vast dat deze uitbreiding noodzakelijk was om een gevarieerd cultuuraanbod te kunnen garanderen. Toen al evolueerden de podiumkunsten duidelijk van het klassieke repertoiretheater naar intiemere voorstellingen waarbij de uitvoerders meer aansluiting zoeken met het publiek. Bovendien was er in de Kempen dringend behoefte aan een concert- en danszaal met voldoende capaciteit en kwaliteit om de hele streek te bedienen. Dat werd een aanslepend probleem: al snel functioneerde de Warande sterk bovenlokaal, terwijl het beheer en de werkingsmiddelen op stedelijk niveau geregeld waren. Toen de provincie dat knelpunt eenmaal onderkende, werd fase drie van het oorspronkelijke bouwproject weer op de sporen gezet. In 1999 schreef het Antwerpse provinciebestuur een wedstrijd uit waarbij de deelnemers een ontwerp voor de uitbreiding moesten maken, met als zwaartepunt de nieuwe vlakke vloerzaal.
Macken & Macken architecten won de wedstrijd met een concept voor een uiterst compact bouwvolume waarin functies en circulatie de polyvalente zaal als een handschoen omvatten. Omdat de zaal zoveel verschillende bestemmingen moest kunnen krijgen, gaven de ontwerpers haar over de hele lengte een vrije hoogte van dertien meter en voorzagen ze een technische bediening van de hele vloeroppervlakte. Ze creëerden één grote toneeltoren met een telescopische tribune voor tweehonderd toeschouwers, waar evengoed een fuif of concert kan plaatsvinden. De zaal ligt aan de noordzijde van het nieuwe bouwblok. Ernaast – aan de kant van de oude Warande – en eronder – in een kelderverdieping die aansluit op de toekomstige ondergrondse parkeergarage en de oude Warande – bevinden zich vestiaire, sanitair, foyer, infobalie, leslokalen, een kunstuitleendienst, het verblijf voor artiesten, repetitie- en workshopruimten, technische lokalen, vergaderzalen en kantoren. Al die functies worden ondergebracht in een aaneenschakeling van gedifferentieerde volumes. Die zijn verbonden door een circulatieparcours dat een maximale gelijktijdige bruikbaarheid van de ruimtes toelaat. Het gevolg van zo’n compressie is dat de verschillende gebruikers elkaar voortdurend zien, kruisen of ontmoeten, waardoor een grote dynamiek ontstaat.
Terwijl de verbindende zones neutraal werden gehouden, kregen de aangekoppelde ruimten een sterk eigen karakter. Mooi is dat de ontwerpers die eigenheid wisten te creëren met relatief weinig maar juist ingezette middelen: de ruimtelijke verhoudingen en de schakeling tegenover andere binnenruimten, het licht en het uitzicht, en het kleur- en materiaalgebruik in de interieurs. Logica en beheersing manifesteren zich ook in de beslissing om een deel van de circulatie, de leidingen en een aantal technische lokalen onder te brengen in een akoestische bufferzone tussen de zaal en de andere functies. De ruimtelijke ervaring die het ‘tussengebied’ op bepaalde plekken oplevert, toont echter aan dat functionaliteit nooit de enige drijfveer vormde in dit project.
De gevel van glasvlies die het geheel omvat, zet de nieuwe Warande in zijn omgeving als een zelfbewust, strak en transparant volume, naast de gesloten baksteengevels die Paul Schellekens en Carly Vanhout de oude Warande meegaven. Het terras aan de nieuwe foyer, waar zich ook de ‘entree’ tot de uitbreiding bevindt, vormt de verbinding tussen beide gebouwen. Het is de bedoeling dat dit terras uitgeeft op een ‘leeg’ stedelijk plein. Het plein zou de oude en nieuwe Warande nog explicieter naast elkaar plaatsen en het hele gebied als een volwaardige cultuursite integreren in de Turnhoutse binnenstad. Architect Lieven Achtergael tekende het ontwerp voor een nieuwe fuifzaal FuTur.
- Caroline Goossens
Dit project werd opengesteld op de Dag van de Architectuur 2013.
