Kennisdossier Architectuurtijdschriften

Tijdschriften zijn belangrijk in het architectuurdebat, misschien vroeger nog meer dan nu. Historische Belgische architectuurtijdschriften bieden inzicht in de toenmalige bouwproductie, de opererende en toonaangevende architecten, verschillende visies, invloedrijke auteurs, netwerken enzovoort.

Architectuurtijdschriften zijn vandaag van onschatbare waarde voor geïnteresseerde architecten, ontwerpers, studenten, architectuurwetenschappers, (kunst-)historici, monumentenzorgers en restaurateurs. De belangrijkste architectuurtijdschriftencollecties worden bewaard in diverse universiteitsbibliotheken, hogescholen, documentatiecentra, archiefinstellingen en museumbibliotheken.

In deze adviessectie bieden we je leidraden om je onderzoek op basis van tijdschriftmateriaal aan te vatten.

    De zoektool: Antilope

    Het merendeel van de Belgische architectuurtijdschriften vind je terug in Antilope, de Collectieve catalogus tijdschriften in Belgische wetenschappelijke bibliotheken. Je vindt er terug in welke bibliotheken de nummers raadpleegbaar zijn.

    Onderzoek naar architectuurtijdschriften

    Op tijdschriften word heel wat historisch onderzoek gebaseerd. Naast hun frequente gebruik als historische bron zijn tijdschriften sporadisch ook zelf het centrale onderzoeksobject.

    De inleiding van de publicatie Revues d’architecture dans les années 1960 et 1970 – Architectural Periodicals in the 1960s and 1970s (IRHA, 2008), proceedings van het gelijknamige congres onder leiding van Hélène Jannière, Alexis Sornin en France Vanlaethem, biedt een interessant overzicht van internationale congressen en publicaties over het onderwerp. Ook methodologische kwesties rond tijdschriftonderzoek en de typologische evolutie van twintigste-eeuwse architectuurtijdschriften komen er in aan bod.

    Belgische architectuurtijdschriften

    Met betrekking tot Belgische architectuurtijdschriften als onderzoeksobject verwijzen we graag naar:

    • de lemma's over tijdschriften in VAN LOO, Anne (red.), Repertorium van de architectuur in België, Mercatorfonds, Antwerpen, 2003, evenals de thematische sectie over Belgische architectuurtijdschriften op p. 204 e.v.
    • de tekst van DUBOIS, Marc, 'Architectuurtijdschriften. Een fragmentair beeld', in: De beschikbare ruimte. Reflecties over bouwen, Lannoo, Tielt, 1990, pp. 130-141.

    Ook enkele eindverhandelingen vanaf de jaren 1980 zijn interessante vertrekpunten. Verschillende tijdschrifttitels vormden bijvoorbeeld het voorwerp van verhandelingen:

    Internationale onderzoeksprojecten

    Enkele recente en lopende onderzoeksprojecten met betrekking tot architectuurtijdschriften en architectuurkritiek zijn:

    • The Site of Discourse bestudeert ‘the editorial culture of the Portuguese architectural periodicals over the 20th century’.
    • The Printed and the Built bestudeert de relatie tussen ‘the built environment and print culture in 19th and early 20th century Europe’ met nadruk op de ‘illustrated press emerging in early to mid 19th century’.
    • Mapping Architectural Criticism 20th-21st centuries, bestudeert de geschiedenis van de architectuurkritiek sinds het einde van de 19de eeuw tot vandaag.

    In toenemende mate is er ook aandacht voor de beeldvorming rond architectuur, interieur en wonen in de populaire tijdschriftpers, gericht op een breed publiek zonder professionele architectuurachtergrond.