Campus 'Kattenberg', Arteveldehogeschool
De Campus Kattenberg van de Arteveldehogeschool ligt op het hoogste punt van Gent. Eén perceel was nog niet volgebouwd, zodat je vanuit de Gaspar de Craeyerstraat, die haaks op de Kattenberg ligt, tegen de koepel van de Sint-Pieterskerk aankeek. Het Gentse architectenbureau Abscis ontwerpgroep wilde dat uitzicht behouden. In overleg met de dienst Stedenbouw koos het bureau voor een gebouw dat zich op dat uitzicht oriënteerde. Zo bleef bovendien ruimte over voor een plein. Het nieuweblok bevat vier etages, met veertien flexibele leslokalen, een vergaderzaal en een kelder die als fietsenstalling fungeert. De leslokalen kunnen per twee worden ontdubbeld. Het plein accentueert het zicht op de Sint- Pieterskerk – als het donker is, gebeurt dat door een blauwe lichtstrook in de grond. Het verleent toegang tot de mediatheek in de bestaande bouw aan de noordzijde (blok F) en tot de cafetaria van de nieuwbouw (blok E). De cafetaria ligt achter een glazen gevel in de benedenverdieping. Deze gevel kan volledig worden geopend. Tussen blok E en F kun je onder een luifel uit zichtbeton van het ene naar het andere gebouw lopen zonder nat te worden. De circulatie met het aanpalende gebouw aan de zuidzijde (blok C en D) gebeurt via een intern trappenhuis. Een compacte, glazen toren accentueert het zicht op de Sint-Pieterskerk. Bij de ontwerpkeuze gaf het visuele aspect van de toren de doorslag. De bovenste etage van de toren fungeert enkel als toegang tot de technische ruimtes op het dak. Een eenvoudige dakstructuur van stalen balken, een metalen plaat en een roofing zorgden ervoor dat de kosten niet te hoog opliepen. Abscis had een glazen dak gepland, maar de brandweer verhinderde dat. Evacuatieterrassen aan de noordzijde schuiven zich tussen de toren en de rest van het gebouw in, waardoor de toren autonoom staat ten opzichte van de rest van de nieuwbouw.
De betonnen structuur van het gebouw bestaat uit balken, kolommen en prefabelementen. De overspanning in de kelder bedraagt 10 meter, zodat gewone gewelven volstonden. De lage kostprijs daarvan zorgde voor financiële speelruimte, die het mogelijk maakte het gebouw beter af te werken en brandwerend glas te gebruiken voor de interne structuur van de toren. Dit glas versterkt de lichtwerking in het gebouw. De gevel bestaat uit gelijmde, donkere baksteen. Voor het schrijnwerk van de raampartijen koos Abscis voor onderhoudsvrij sapupirahout. Het ruimtegevoel dat ontstaat door het uitzicht op de Sint-Pieterskerk, wordt binnenin verder gezet. Het gebouw ziet er licht en elegant uit. Het perceel laat de straat ademen, en de interne logica van het gebouw verdubbelt dat gevoel. In elke ruimte en passage valt daglicht naar binnen en bijna overal kun je naar buiten kijken. Het onderscheid tussen binnen en buiten wordt op sommige plekken in het gebouw ook doorkruist. Zo duikt het pleisterwerk van de noordzijde van het plein ook op in de vergaderzaal op de gelijkvloerse verdieping en in de openlucht patio daarboven. Een glasstrook in de dakplaat van de vergaderzaal zorgt ervoor dat de bepleisterde wand doorloopt van binnen naar buiten. Abscis wilde deze wand binnen en buiten accentueren met een artistieke ingreep, maar daarvoor bestaan nog geen concrete plannen.
Alle techniek is verstopt in de plafonds van de gangen, zodat in de klaslokalen een vrije hoogte van ruim 3 meter overbleef. Akoestische plafonds in geperforeerde gipsplaten zorgen voor een goede akoestiek in de klassen en de cafetaria. Elke verdieping heeft een andere kleur, die subtiel in de signalisatie is verwerkt. En omdat studenten graag tegen de muur hangen, zijn de muren van de gang deels bekleed met platen van vezelcement, die makkelijk schoon te maken zijn. Met ruiten van hoogrendementsglas, verdringingsventilatie, een isolatie van 7,5 cm dik, onderhoudsvrij schrijnwerk en een ruimtelijke opbouw waarbij de gangen zich naar de zuidkant oriënteren en de klaslokalen naar de noordkant – airco was niet nodig – hoeft de Arteveldehogeschool zich niet te schamen als het over ecologie gaat.
Blok E van Campus Kattenberg van de Arteveldehogeschool is een nuchter gebouw geworden. Abscis respecteerde het ritme van de aanpalende blokken en verwerkte dit in de nieuwe gevel. Een bescheiden, glazen toren en een compact plein dat in de eerste plaats de plek zelf opwaardeert, dagen het zicht op de Sint-Pieterskerk uit en maken het mooier. Dat uitzicht kan trouwens nog mooier worden: in de achtergevel van het perceel zit een voeg met daarachter een bestaande doorsteek naar het Sint- Amandplein. De eigenaar van het pand waar de doorsteek onderdoor loopt, wil dit pand tot nu toe niet verkopen. Als dat gebeurt, wordt het concept dat aan de basis ligt van blok E – je moet door een plek heen kunnen kijken – echt concreet.
- Lars Kwakkenbos
