De spoorwegschool Infrabel Academy ligt in de Brusselse gemeente Molenbeek, tussen de rails van spoorlijn L28 en de naoorlogse woonblokken van De Roovere Machtens. Het gebouw is een opleidingscampus voor de Belgische spoorwegbeheerder Infrabel. Het nieuwe gebouw is rechtstreeks toegankelijk vanuit het station Brussel-West en beschikt over weinig parkeerplaatsen. Het lijkt wel alsof de Infrabel een statement heeft willen maken over haar de rol als openbaarvervoerbedrijf. Medewerkers van Infrabel komen uit het hele land hierheen voor cursussen over het sporenonderhoud, de seintechniek of het beheren van de diverse crisissituaties.

Sinds de oprichting van de functie bouwmeester maître architecte (BMA) door het Brussels Hoofdstedelijk Gewest in 2009, bestudeert het BMA-team de herintroductie van (semi-)industriële bedrijvigheid in de hoofdstad. Het project Infrabel Academy maakt deel uit van Brussels Productive City, een ambitie van huidig Brussels stadsbouwmeester Kristiaan Borret, die verder bouwt op het onderzoek van het BMA-team. De bedoeling is om een mix van gebruiksmogelijkheden in de stedelijke context aan te bieden, arbeidersjobs te creëren en de economie aan te zwengelen. In lijn met deze ambitie omvat het gewestelijk ontwikkelingsplan Brussel-West de activering van zones langs de treinsporen die niet meer in gebruik zijn. Infrabel en de BMA organiseerden een wedstrijd en Atelier Kempe Thill kreeg samen met Canevas de opdracht om de spoorwegschool te ontwerpen. Hun keuze voor metalen golfplaten in combinatie met aluminium lamellen over glazen oppervlakkenvoorstel benadrukt het industriële karakter van de plek. Het geheel roept de mechanische esthetiek van beweging en snelheid op.

Het gebouw is boven de metrolijn aangelegd. De breedte van het volume wordt bepaald door de onderlinge afstand tussen de wanden van de metrotunnel. Die werden behandeld als dragende gordijngevels. Voor de structurele stabiliteit werden tussenin twee rijen kolommen toegevoegd. Aangezien die nieuwe pijlers de bodem van de tunnel raken, zijn ze ’s nachts geplaatst, wanneer de metro niet in bedrijf was. Boven op de bestaande wanden van de metrotunnel en de rijen nieuwe kolommen zijn balken van 1,3 m hoog gelegd. Deze operatie verhoogde het gelijkvloers op de bouwplaats, waardoor de ingangen van de aanpalende gebouwen moesten worden aangepast.

Het bouwprogramma is tweeledig, met een vleugel voor de theorie en een voor de praktijk. Elke vleugel heeft zijn eigen ingang onder de passage die het metroperron met de stad verbindt. Beide vleugels geven eenzelfde gevoel van ruimtelijkheid, dankzij het daglicht dat door de lichtkoepels van de atriums binnenvalt en de Infrabel-medewerkers verwelkomt. De brede trappen en eenvoudig gedetailleerde circulatiezones weerspiegelen een ruimtelijke kwaliteit waaruit de respectvolle houding van het bedrijf ten opzichte van de medewerkers spreekt. De theorievleugel omvat een auditorium en een cafetaria op de begane grond, alsook klaslokalen op de eerste verdieping. Het daglicht valt er door de glazen wanden in de gevel en lichtkoepels naar binnen. De praktijkvleugel is langer dan de theorievleugel en telt daarom twee atriums, een bij de ingang en de andere tussen de ateliers en leslokalen. Tussen de opleidingsruimten is een reeks visuele verbindingen gecreëerd: doorkijkjes die van binnenin het gebouw tot de atriums of de ateliers in de tuin reiken. De Infrabel Academy is een holistische leerplek, waar cursisten kunnen zien hoe een spoor wordt hersteld of een probleem met seinen wordt opgelost terwijl ze in en rond het gebouw wandelen.

- Hülya Ertas

Dit project is gepubliceerd in het Architectuurboek Vlaanderen N°15. Allianties met de realiteit