Eengezinswoning

Het vrijstaande huis is geplaatst op een driehoekig terrein, vlak aan de weg. Het rijst op uit het landschap als een zwart blok. In de omgeving staan oude boerderijen, en hedendaagse vertalingen ervan. Voor de omgeving is het huis een vreemde eend in de bijt. Het zou een sculptuur kunnen zijn, een monument, maar er zijn ook al associaties geweest met een elektriciteitscabine. De architect had het liefst een cabane gebouwd, duidend op de eenvoud, het tijdelijke en het brute. Maar het is toch vooral een huis, een houten constructie bekleed met leien rustend op een betonnen sokkel. De openingen die erin gemaakt zijn voor de ramen en de deuren zouden kunnen duiden op een monoliet met gaten, geland in het landschap van Frasnes-Lez-Anvaing. Maar daar is het huis veel te klassiek voor. Het dak is geen vijfde gevel maar gewoon een dak. En de openingen zijn geen gaten maar duidelijk vensters. Ook al zijn zowel muren als dak met leistenen bekleed, men onderscheidt toch duidelijk de verschillende architectonische functies, en de associatie met een sculptuur of een monoliet is er niet. Ook zijn de leien en de gekozen vensters geen bijzonderheid in het oeuvre van de architecten. De kwaliteiten van het ontwerp liggen elders: in de situering van het volume in het landschap, in het spelen met de topografie en in de relatie tussen binnen en buiten, die dan ook vooral binnen wordt gevoeld.

Terwijl de woning aan de buitenkant donker en gesloten lijkt, is het interieur licht en vloeiend. Op de verschillende verdiepingen zijn vensters tegenover elkaar geplaatst. De eerste verdieping heeft een glazen opening in de vloer, die de benedenverdieping verlicht. Wit en licht hout voeren de boventoon. Het grote venster is op het noorden gericht, zoals in atelierwoningen van kunstenaars. De opdrachtgever is fotografe en juriste, en, belangrijker nog, beoefent de Indiase geneeskunst Ayurveda. Op de benedenverdieping is haar praktijk gevestigd, met in de serene ruimte die deels onder de grond ligt een behandeltafel waar olie wordt gedruppeld op het lichaam. Dat is ook de ruimte die van boven wordt verlicht door het venster in de vloer van de woonkamer. De energiestromen die vrij kunnen bewegen, onder andere door de schuifdeuren en de mezzanine, het vele licht, de bamboe vloeren: deze elementen verwijzen naar de belangstelling voor India van de bewoonster. Nog persoonlijker is het huis geworden door kunstwerken op de schuifdeuren van de slaapruimte en op de keukenkasten. De verschillende vensters kaderen het landschap. Vanuit het bad, de keuken, de woonkamer, steeds zijn er andere uitsneden van de omgeving. Soms liggen de vensters in het vlak van de binnenwanden, soms in het vlak van de buitenmuren, maar het gaat steeds om hetzelfde type houten venster, positief of negatief gedraaid, als schilderijlijsten in de muurvlakken geplaatst.

De ruimtewerking is fascinerend van buitenaf, waar er op verschillende plaatsen dwars door het huis heen gekeken kan worden. Het huis moest de serene rust brengen die de omgeving kan bieden. Om de voordeur van het huis te bereiken draait men, komende van de weg, om het huis heen, en belandt men op de oprit achter de helling en achter de betonnen muur die parallel aan de weg loopt. Deze route helpt de bewoner en bezoeker om zich langzaam terug te trekken in de rust van het huis. Dit werkt echter alleen als men op het laagste niveau blijft, dus als het ware onder de grond. Op de eerste verdieping verdwijnt deze rust, want het grote venster, zo indrukwekkend van buiten, en dat van binnen een fraai uitzicht biedt, is meteen ook een groot filmscherm waarop het leven van de bewoonster voor de buitenwereld wordt geprojecteerd. Tot spijt van de architect heeft ze luiken geplaatst om wat meer privacy te hebben. Het zich distantiëren van de weg wordt zo binnenin het huis weer opgeheven. Als hetzelfde element in een andere context was gebruikt, had het zuiver als uitzichtpunt en sculpturaal element kunnen functioneren.

Het huis staat vrij in het weiland, op de achtergrond de bosrand. Het qua vorm en topografie moeilijke terrein kreeg een geaard en bescheiden huis ingeplant. Het staat enigszins alleen op dat grote perceel, ver van de traditionele huizen eromheen. Strenge esthetische en ecologische regels van de Waalse bestuurders leidden tot beslissingen die meer aansluiten op de bestaande bebouwing, zoals de toepassing van een zadeldak, het gebruik van leien, maar ook de situering van het huis. Traditioneel zijn de boerderijen in dit gebied aan de weg gesitueerd om voldoende grond over te houden voor landbouw. Hoewel het huis deze functie natuurlijk niet heeft, sluit het toch aan bij deze traditie. De architecten gebruikten de topografie vervolgens om een huis te realiseren dat er meer horizontaal uitziet aan de straatzijde en zich aan de tuinzijden als verticaal voordoet. Het grondplan volgt het perceel, waarbij de plattegrond voor de leefruimten traditioneel rechthoekig is, met in het driehoekige deel de functionele ruimten. Het beperkte budget heeft helaas tot een specifieke keuze van bouwmaterialen geleid, maar ook tot architectonische ingrepen, zoals het vervangen van een geplande verticale uitsnede in de oostgevel door drie boven elkaar geplaatste vensters. In het landschap komt het volume ondanks de specifieke moderne vormentaal als natuurlijk over. Het resultaat is geen grootse architectuur, geen monument of statement, maar een zorgvuldig gedetailleerd huis dat één is met zijn bewoonster en zich rustig en zonder pretenties in het landschap vleit.

Auteur: Sigrid de Jong