Zoeken

Bouwbedrijf: Archieven en collecties

Er is momenteel nog geen omvattend overzicht van welke archieven waar bewaard worden. In samenhang met de beperkte onderzoeksinteresse in het verleden legden weinig archiefinstellingen zich gericht toe op dergelijke bedrijfsarchieven. Toch kunnen we een aantal belangrijke vindplaatsen in publiek toegankelijke collecties aanwijzen.

Bouwbedrijfsarchieven in publiek toegankelijke collecties

Het verzamelen van bedrijfsarchieven behoorde in een bepaalde periode tot het collectieprofiel van het Rijksarchief. In die periode kwamen ook verschillende bouwgerelateerde archieven binnen in de collectie en nam het Rijksarchief informatie over bedrijfsarchieven (zowel overgedragen archieven als archieven bewaard bij bedrijven zelf) op in bedrijfsarchievengidsen, zoals

  • Buntinx, Jeroen, Gids van bedrijfsarchieven in Vlaams-Brabant, Algemeen Rijksarchief, Brussel, 2001. (Gidsen 54)
  • Coppejans-Desmedt, Hilda, Gids van de Bedrijfsarchieven bewaard in de openbare depots van België, Algemeen Rijksarchief, Brussel, 1975. (Overzichten 5)
  • Coppejans-Desmedt, Hilda e.a., Bedrijfsarchieven toegankelijk voor het publiek in België. Supplement op de "Gids van de bedrijfsarchieven bewaard in de openbare depots van België", Algemeen Rijksarchief, Brussel, 1998. (Gidsen 41)
  • Dehaeck, Sigrid; Derwael, Joachim, Gids van bedrijfsarchieven in de provincie West-Vlaanderen, Algemeen Rijksarchief, Brussel, 2008. (Gidsen 68)
  • Dehaeck, Sigrid; Vancoppenolle, Chantal (inleiding), Gids van bedrijfsarchieven in de provincie Oost-Vlaanderen, Algemeen Rijksarchief, Brussel, 2011. (Gidsen 76)
  • Dehaeck, Sigrid; Vancoppenolle, Chantal (inleiding), Gids van bedrijfsarchieven in de provincie Oost-Vlaanderen (Ebook), Algemeen Rijksarchief, Brussel, 2014. (Gidsen 85)
  • Devos, Greta e.a., Gids van bedrijfsarchieven en archieven bij werkgevers-, werknemers- en beroepsverenigingen in de provincie Antwerpen. Resultaten van twee enquêtes gehouden door het Centrum voor Bedrijfsgeschiedenis, UFSIA, Universiteit Antwerpen, Algemeen Rijksarchief, Brussel, 2002. (Gidsen 59)
  • Vancoppenolle, Chantal, Bedrijfsarchieven. Hedendaagse tijd, Algemeen Rijksarchief, Brussel, 1999. (Zoekwijzers 7)
  • Verschaeren, J., Inventarissen van bedrijfsarchieven, Algemeen Rijksarchief Brussel, 2003. (Inventarissen Rijksarchief te Beveren 82).

Deze gidsen zijn geografisch opgevat, per provincie, en niet per bedrijfstak of discipline.

Daarnaast zijn er initiatieven geweest van andere spelers, zoals het Centrum voor Bedrijfsgeschiedenis van de Universiteit Antwerpen.

Verder bleven er bedrijfsarchieven bewaard in provinciale archieven en in stadsarchieven. De Provinciale Archiefdienst West-Vlaanderen bewaart bijvoorbeeld enkele archieven van aannemers en materiaalleveranciers, die beknopt beschreven zijn in Archiefpunt, net zoals het Gentse stadsarchief De Zwarte Doos.

Soms bewaren ook lokale heemkundige kringen archieven van lokale bouwbedrijven.

Léon Stynen, Paul De Meyer en Joseph Reusens, productie wanden BP building in Antwerpen, 1962, Archief van Van Coillie, V.R. en J. | Collectie Vlaams Architectuurinstituut – Collectie Vlaamse Gemeenschap

Bouwbedrijfsarchieven in de collectie van het Vlaams Architectuurinstituut

Het grootste archief van een bouwbedrijf in de collectie van het Vlaams Architectuurinstituut is zonder twijfel het archief van Natuursteen Vlaminck (1905-2014). Dit archief is ontsloten via een plaatsingslijst die je kunt opvragen via architectuurarchief@vai.be.

De andere bouwarchieven in de collectie zijn voornamelijk fotocollecties, die prachtig beeldmateriaal bevatten van werven, bedrijfsfeesten... van de jaren 40 tot 90.

Catalogus U bouwt! | Collectie Vlaams Architectuurinstituut – Collectie Vlaamse Gemeenschap

Private archieven bewaard binnen het bedrijf

Heel wat archieven van bouwbedrijven bevinden zich nog in het bedrijf zelf. Tot wanneer de archieven teruggaan en met welke zorg en volledigheid ze bewaard zijn, varieert sterk. Het VAi/CVAa bezocht in 2015 een aantal bouwbedrijven met een lange geschiedenis, om enige hoogte te krijgen van hoe de archiefwerking (als die er al was) er georganiseerd werd en wat er bewaard werd. In deze adviessectie vind je ook een verslag van deze plaatsbezoeken.

Tijdens haar doctoraatsonderzoek identificeerde en beschreef architectuurhistorica Jelena Dobbels een hele reeks archieven van bouwbedrijven. Hierbij waren ook veel archieven die door bedrijven zelf bewaard worden. Om deze informatie toegankelijk te maken registreerde het VAi deze archieven in Archiefpunt. Alle beschreven archieven kregen het trefwoord ‘Bouwbedrijf’ en kunnen zo makkelijk teruggevonden worden. De voorwaarden voor raadpleging staan vermeld in de archieffiches.