Het Vlaams Architectuurinstituut wil vrouwen die hun stempel hebben gedrukt op de ontworpen omgeving in België – van (interieur)architectuur en grafisch ontwerp tot mode en productdesign – aan het licht brengen. Vele vrouwelijke ontwerpers bleven onder de radar van erfgoedinstellingen, onderzoekers en verzamelaars, en daarmee ook buiten beschouwing van de canon. Dit project beoogt met Wikipedia edit-a-thons of schrijfsessies de bijdrage van vrouwen te registreren en te ontsluiten op Wikipedia en deze achterstand in te halen.
"Onzichtbaarheid is een teken dat er nog veel meer werk te doen is."‐ Jane Hall
Veel vrouwelijke ontwerpers bleven onder de radar van onderzoekers, musea, archiefinstellingen, curators en verzamelaars. Wiki Women Design wil vrouwelijke ontwerpers en hun bijdragen aan het cultureel erfgoed uit de schaduw van de geschiedenis halen. Een betere erfgoedzorg, inclusief de registratie van deze actoren via de infrastructuur van Wikimedia, draagt ertoe bij om de zichtbaarheid te verbeteren en bronnen beschikbaar en bekend te maken.
Meer over het project08.03.2024
Het VAi grijpt Internationale Vrouwendag aan om ontwerper Elza Severin onder de aandacht te brengen. Haar werk verscheen in 2022 op onze radar tijdens het project Wiki Women Design.
Tijdens het Wiki Women Design-project publiceerde het Vlaams Architectuurinstituut (VAi) samen met zijn partners maar liefst 220 online biografieën van vrouwelijke ontwerpers die tot nu toe in de schaduwkant van de ontwerpgeschiedenis bleven. Het project legde ook blinde vlekken in archieven bloot die leidden tot nieuwe onderzoeksporen. Zo ontdekten we dat het archief van ontwerper Elza Severin zich in het archief van haar echtgenoot Renaat Braem bevindt.
Elza Severin (1913-1988) was een illustrator en grafisch vormgever. Wist je dat Elza Severin, samen met haar man Renaat Braem, een pioniersrol speelde in het moderne wonen? Zo was ze de opdrachtgever van haar eigen woning die zij samen met Braem bouwde. We weten dat ze betrokken was bij projecten van haar man rond interieurinrichting. Daarnaast ondersteunde ze hem bij de dagelijkse werking van het architectenbureau, maar hielp ook met tentoonstellingsscenografie, interieurontwerp en decoratieve elementen. Haar visie is terug te vinden in verschillende bronnen zoals vrouwenbladen, dagboeken en brieven. Ze wordt gezien als een veelzijdige ontwerper met een scherp oog voor moderne interieurinrichting, en ze moedigde vrouwen aan om hun eigen leefomgeving te ontwerpen.
Lees meer over Elza Severin08.03.2023
Internationale vrouwendag vormt de ideale gelegenheid om een voorlopige balans op te maken van twee jaar Wiki Women Design. Sinds de start van het project in 2020 is er een significante stijging van het aantal Wikipedia-artikels over vrouwelijke ontwerpers: van 9% naar 16,4%. Wat is er allemaal gebeurt om dit te realiseren? Samen met een indrukwekkend publiek van vrijwilligers, studenten, ontwerpers, onderzoekers en projectpartners organiseerde het VAi 13 schrijfsessies. In totaal redigeerden, vertaalden en/of corrigeerden 282 deelnemers ongeveer 239 Wikipedia-artikels. We zijn bijzonder trots op dit collectieve resultaat!
Enkele blikvangers:
Op 9 november 2022 organiseert het Vlaams Architectuurinstituut in samenwerking met vzw Vrouwentongen de Wikipedia Schrijfsessie Vrouwelijke ontwerpers in De Singel in Antwerpen. In het verlengde van de schrijfsessie wordt er dezelfde avond een Wiki Women Talk georganiseerd door vzw Vrouwentongen.
Meer over de schrijfsessie Meer over de Wiki Women TalkOp 25 september 2022 kon je in de voetsporen van Simone Kroll treden op Matrimony Days, een Brussels festival dat artistiek of historisch gedachtegoed van vrouwelijke ontwerpers belicht. In opdracht van het VAi ging architectuurorganisatie WAUW samen met gezinnen aan de slag in een participatieve workshop tuinieren. Samen kon je nadenken over het ontwerp van de architectuur en omgeving van La Mémé in Sint-Lambrechts-Woluwe.
Deze workshop kende een voorgaande editie op 29 april 2022, de laatste dag van de Erfgoedweek met als thema ‘Erfgoeddag maakt school’. Tijdens de workshop ‘Erfgoedklasbakken: Simone & Lucien Kroll – La Mémé’, lieten we de kinderen van het vijfde leerjaar van de Sint-Jozefschool het erfgoed in hun buurt (her)ontdekken. Samen met de workshop op Matrimony Days kaderen ze in het project van Wiki Women Design.
lees meerOp 23 september 2021 vond een internationale conferentie plaats als afsluiting van het Wiki Women Design-project. De conferentie bracht onderzoekers, deskundigen en ontwerpers samen om na te denken over vrouwen, erfgoed en geschiedschrijving en over de toekomstige stappen die nodig zijn om het onderzoek naar vrouwen en design te bevorderen en om een gezamenlijke inspanning te leveren om de genderkloof in het erfgoedveld te overbruggen.
Terugblik op het congresAls avondprogramma bij het Wiki Women Design-symposium dat op 23 september 2021 plaatsvindt, organiseerde het Vlaams Architectuurinstituut op dezelfde dag een debatavond in samenwerking met MAD Home of Creators in Brussel. Voor deze gelegenheid worden architecten en onderzoekers uitgenodigd om in debat te gaan over de rol van vrouwen in de hedendaagse architectuurpraktijk.
Sinds de start van Wiki Women Design in 2021 vonden 12 schrijfsessies plaats. Onze deelnemers bestonden uit een indrukwekkend publiek van vrijwilligers, studenten, ontwerpers, onderzoekers en projectpartners. In totaal redigeerden, vertaalden en/of corrigeerden 250 deelnemers ongeveer 220 Wikipedia-artikels. We zijn bijzonder trots op dit collectieve resultaat!
Terugblik op de sessies Ontdek de resultatenDe Wikipedia-projectpagina zal gedurende het project dienen als een platform voor de Wiki Women Design edit-a-thons en een verzamelplaats voor kennis en bronnen, en zal dus blijven groeien.
De projectpaginaVijf vrouwen die hun stempel drukken op het hedendaagse ontwerp- en architectuurveld in België herkennen in Wiki Women Design een belangrijk project dat ze graag ondersteunen en waaraan ze willen bijdragen. Oana Bogdan, Sara De Bondt, Stefanie Everaert, Caroline Lateur en Linde Freya Tangelder motiveren waarom het project van belang is, en hoe het volgens hen een verschil kan maken voor een meer gelijkwaardige genderrepresentatie in de ontwerpsector- en geschiedschrijving.
Ontdek de ambassadricesEen groep van experten stuurt het project inhoudelijk aan. De groep omvat zowel profielen met inhoudelijke expertise over ontwerpgeschiedenis en hedendaags ontwerpdisciplines, als specialisten op het vlak van Wikimedia-projecten.
Ontdek de projectpartnersHeb je interesse in dit project of wil je graag bijdragen als organisatie, onderzoeker of vrijwilliger? Ben jij in het bezit van archiefmateriaal over vrouwen die een impact hadden op de ontworpen omgeving in België of heb je weet van archiefmateriaal of collecties die zich bij andere organisaties of privépersonen bevinden? Laat het ons weten!
OproepBen je ontwerper of ben je in het bezit van beeldmateriaal van ontwerp? Je kan je mediabestanden vrij van auteursrechten ter beschikking stellen voor auteurs van Wikipedia-artikels. Dit kan je door ze te uploaden via onze campagne op Wikimedia Commons.
Wiki Women Design op Wikimedia Commons Oproep naar beeldmateriaalPartners
AR-TUR, AVG-Carhif, Berg en Nete, Design Museum Brussels, Design Museum Gent, Docomomo, Eperon d'Or, Erfgoed Noorderkempen, Erfgoedcel k.Erf, Flanders DC, KASK, Kempens Karakter, KU Leuven, Matrimony Days, meemoo, Modemuseum Hasselt, MoMu Antwerpen, Museum voor Kunst en Geschiedenis, Open Knowledge Belgium, PXL-MAD, Regionaal Landschap Kleine en Grote Nete, RoSa vzw, ULB, Faculté d'Architecture La Cambre Horta, Universiteit Antwerpen, Universiteit Gent, Universiteit Hasselt, Wikimedia Belgium, Z33
Mogelijk gemaakt dankzij de steun van de Vlaamse Overheid.
wim.lowet@vai.be